Het vrije vers

Voor en door plezierdichters

Met Forum, Vorm én Vent

Gegevens



Wat kiest u in light-verseland tot uw baken
Het Vrije Vers
Weet u waar echte dichters zeer naar haken
Het Vrije Vers
Verschaf u aanzien en cachet
Door pak hem beet een speedsonnet
Voor deze wereldsite te maken
Het Vrije Vers

Voor stotteraars een sjibbolet
Het Vrije Vers

Gegevens

 

Weense balladen, psychologische verkenningen. Titel en ondertitel van deze light-versebundel, uitgegeven door Jaap van den Born, dekken meteen de inhoud ervan. Het werk bevat zo'n 75 Weense balladen, een vorm die door Drs. P is ontworpen. Het rijmschema is, voor de volledigheid, aRaRbbaR bR. Het metrum is trocheïsch, zo lezen we in Versvormen, leesbaar handboek, geschreven door de meester zelf.* (zie voetnoot)

Van den Born is bij het samenstellen van deze bundel conceptueel te werk gegaan. Hij laat geen twijfel bestaan over de programmatische uitgangspunten van zijn verzen. We lezen op de achterzijde van het omslag: "De Weense ballade ... leent zich uitstekend voor korte weergave van het intense gedachteleven van de mens. In deze bundel treft de leergierige lezer een aantal psychologisch diepgravende observeringen aan, waarmee hij zijn voordeel kan doen in het omgaan met dit wezen, dat hij in niet geringe aantallen kan aantreffen in zijn directe omgeving."


Van een aantal interessante exemplaren van dit wezen die Jaap van den Born aantrof in zijn directe omgeving, zijn streng geregisseerde foto's gemaakt die de dichter als uitgangspunt nam voor zijn psychologische verkenningen in Weense-balladevorm. Boven de tekst van elke ballade staat de bijhorende foto die een bijna altijd geslaagde symbiose aangaat met Van den Borns vers dat vaak archaïsch van toon is (of juist provocerend plat), waardoor elke foto met tekst een volledig autonome positie inneemt in de bundel. Ik bedoel, ze passen perfect in de bundel, maar zouden het als losse entiteit ook uitstekend doen in een verzamelbundel of als reclame-uiting voor bijvoorbeeld klassieke lingerie of retrodropveters. Ook dat maakt Weense balladen tot een doordacht geconcipieerde bundel, met een wetenschappelijke benadering opgezet, wat de ondertitel ten overvloede onderstreept.

Van den Borns diepgravende observeringen hebben van hem geen vrolijke beschouwer gemaakt. Of heeft het bij hem in dit geval omgekeerd gewerkt? Heeft hij bij zijn reeds verinnerlijkte pessimistische mensvisie de passende afbeeldingen gezocht? Wie zal het zeggen? Want ja, zijn kijk op de homo sapiëns m/v is cynisch. De personen die in zijn verzen opdraven krijgen ervan langs, of misschien nog vaker: ze geven zichzelf ervan langs via hun gedachten en overwegingen. In het eerste vers zet de dichter meteen de toon.



Begeerte

Ik ben verzot op hele lange vrouwen
Met hoogtevrees
Ik wil alleen zo'n lange loeres trouwen
Met hoogtevrees
Ik heb ze altijd hooggeschat
Je krijgt ze zo eenvoudig plat
Vooral als ze je flat insjouwen
Met hoogtevrees

Geef mij dus maar zo'n lange lat
Met hoogtevrees

Weense balladen bestaat uit drie afdelingen: Hartstochtelijk, Ons vrouwenhoekje en Portretten.
In 'Hartstochtelijk' is de focus gericht op de mannelijke medemens die er bij Van den Born bekaaid vanaf komt. Balladen met titels als 'Vreugde', 'Begeerte' of 'Uitdaging' suggereren iets positiefs maar bij Jaap Van den Born mag je op het tegendeel rekenen. Als de titel zelf al negatieve associaties oproept, levert het bijpassende vers keurig wat de titel belooft. Ter illustratie het vers op bladzijde 17, getiteld 'Dreiging'

Dreiging

Daar komt ze aan met al haar spek en hammen
Mijn tante Sjaan
Zij overschaduwt mij al met haar prammen
Mijn tante Sjaan
Waarna zij zich voorover bukt
Nu word ik van de grond geplukt
Ze klemt me aan haar kilogrammen
Mijn tante Sjaan

Ze heeft wat schedels ingedrukt
Mijn tante Sjaan

Dit gedicht brengt ons meteen naar afdeling twee van deze bundel, 'Ons vrouwenhoekje'. 24 dames hebben in evakostuum voor Van den Borns camera geposeerd. Voor de dichter wellicht een hoogst bevredigende exercitie, voor de vrouwen niet altijd een onverdeeld genoegen, gezien hun getormenteerde gelaatsuitdrukkingen. Via titels als 'Onterecht', 'Bevlogen', of 'Spijt' laat de dichter diepgaande psychologische analyses los op de geportretteerde dames en hun gedachtewereld. Het voert niet te ver om Van den Born een plezierdichter met misogyn talent te noemen. In een normale maatschappelijke context zou hij met veel van zijn teksten niet wegkomen, maar Weense balladen is kunst, en binnen die wereld genereren de balladen vanwege de ironie, vaak cynisme, een inspirerende vorm van verdraagzaamheid die in andere situaties geen kans van bestaan zou hebben. Voor mij blijft het dan ook de vraag wat er gaat gebeuren als deze bundel, naar aller verwachting, eenmaal het grote publiek bereikt. Heil- en hersenloze, van iedere gevoel van humor gespeende Sylvana-achtige zwartepietdiscussies over tot kunst verheven vrouwonvriendelijkheid sluit ik dan geenszins uit. Wat dat betreft kunt u het beste nu een bundel aanschaffen, voordat de Randstedelijke, moreel verontwaardigde onrechtbestrijders een verkoopverbod voor heel Nederland weten af te dwingen en de NS weigeren reizigers met Weense balladen in hun bagage te vervoeren. Wellicht zou onderstaand gedicht net door de beugel der onverdraagzaamheid kunnen.



Heel wat mans

Ze zeggen wel: de man die is een jager
Dat kan ik ook
Je ziet mij niet met lijstjes bij de slager
Dat kan ik ook
De man die temde ooit het vuur
Zo pocht hij, en hij schiep cultuur
En noemt zich daarvan zelfs de drager
Dat kan ik ook

En pissen tegen deze muur
Dat kan ik ook

Het laatste gedicht uit 'Ons vrouwenhoekje' getiteld 'Moderne man' is de opmaat naar afdeling drie 'Portretten'. Lees verder:

Gegevens



Trump vond het blijkbaar drie keer niks
die Spicer, Scaramucci, Priebus
Hij vestigt nu zijn Hope op Hicks
éen van de entouragechicks
weer eens wat anders dan zo'n kwibus.


De 28-jarige Hope Hicks wordt interim-hoofd communicatie bij regering Trump

Gegevens



Een schip is uit De Bocht van Bath gevlogen
en iedereen wil dit geval wel zien.
Er komen honderden, of zelfs misschien
wel duizend mensen naar de dijk getogen.

Als al die mensen ijsjes komen kopen
ziet Kees zijn Zilvervloot al binnenlopen.



Een bij Bath vastgelopen containerschip van 360 lang, blijkt een enorme publiekstrekker. Ijsverkoper Kees Griep speelt daar handig op in

Gegevens



Nog even en het jaar is weer voorbij
De klok staat laatste uren weg te tikken
Maar ‘t naderende einde wordt verzacht
Door uitzicht op een schaal vol spekkedikke

De kater komt opdringerig langszij
Probeert door onophoudelijk te likken
De onrust weg te halen uit zijn vacht
Hij kent niet het genot van spekkedikke

Dan volgt het hoogtepunt, de buurt staat blij
Vrijwillig in de dichte rook te stikken
Van vuurwerk dat een gat slaat in de nacht
Gelukkig is er thuis nog spekkedikke

Aansluitend op die nacht vraagt men aan mij
Of ik iets van het nieuwe jaar verwacht:
Niet veel, maar aan het eind wel spekkedikke

Gegevens



Mocht de wereld overmorgen nog bestaan en heb je nog geen plannen voor 29 januari  2018, dan moet je woensdagavond op deze link klikken.

Gegevens



Alleen in zijn gedichten kan hij wonen
Dat valt niet mee
Zijn tent is door de stormwind meegenomen
Dat valt niet mee
Maar wat me nog het meeste trof
Is hoe de dichter Slauerhoff
Hier ‘omen’ volgen liet op ‘onen’
Dat valt niet mee

Een vers dat zomaar rijmt alsof
Dat valt niet mee

Gegevens



Nu die maffe bulderbast
Ruzie maakt met Noord-Korea
Ga ik maar eens naar Ikea
Voor een leuke bunkerkast

Gegevens



De geur van gras en Willem II sigaren
Een vloot van warme worsten in een pan
Het doelgebied van keeper Henneman
Die uitblonk in wanhopige gebaren

De oude romantiek van slof en schoen
Die koop je niet voor vijfhonderd miljoen

Gegevens



Ik wandel kalmpjes langs de waterkant
Met mijn bejaarde, zeer demente oom
We stoppen bij een theehuis met een vlonder
Voor appeltaart met versgeslagen room
Hij kliedert kwijlend heel zijn rolstoel onder
Likt dan de resten smakkend van het chroom
Ik ben eraan gewend: niets aan de hand
Hoe heerlijk, zo te leven zonder schroom

Gegevens

De psychiater

 
Ik maakte laatst bij vrienden en collega's
Een goede beurt
Het viel ook, zag ik, heel goed bij hun eega's
Een goede beurt
Je maakt de mensen simpel blij
Al die onnutte tobberij!
Ook u maakt zo in bars en in bodega's
Een goede beurt
 
'Was will das Weib?' vroeg men. Ik zei:
'Een goede beurt'
 
(Uit de nieuwe bundel Weense balladen)

 

Gegevens



In de lappenmand

Ik moet mij weer eens naar het Kruidvat spoeden
Ik menstrueer
Er valt ook deze maand niets uit te broeden
Ik menstrueer
Ik was voor zwangerschap beducht
Maar nee, er is geen ei bevrucht
Dus gauw een doekje voor het bloeden
Ik menstrueer

Mijn vriend kijkt ook heel opgelucht
Ik menstrueer


(Uit de nieuwe bundel Weense balladen)

Gegevens



Wie gisteren de Weense ballade van Otto van Gelder las en verrast dacht: ‘Wat een prachtige versvorm! Daar wil ik er wel meer van lezen!’ kan zijn hart ophalen aan de nieuwe bundel van Jaap van den Born, niet voor niets getiteld Weense balladen.
Rijk geïllustreerd en verdeeld in drie hoofdstukken met psychologische verkenningen: Hartstochtelijk (over onze begeertes en gevoelens), Ons vrouwenhoekje (waarin de mens bekeken wordt vanuit de zogende variant) en Portretten (waarin de medemens sprekend wordt opgevoerd en zo een inkijkje geeft in zijn zieleleven). Een voorbeeld uit het hoofdstuk Hartstochtelijk, waarin het gevoel van klemgezet zijn wordt beschreven:




Klemgezet

Het startschot is al een minuut gevallen
Wat doet dat pijn!
Daar gaan ze in de verte met z'n allen
Wat doet dat pijn!
Ik stond al klaar om mee te gaan
Maar kom hier nu geen stap vandaan
Het schoot in één keer in mijn ballen
Wat doet dat pijn!

Ga nooit in deze houding staan!
Wat doet dat pijn!


Jaap van den Born, Weense balladen
88 pagina’s, € 13.75
ISBN 9789463422529

Om rechtstreeks te bestellen klik hier

Gegevens



Een pure zuivelbom door vlees omgeven
De eierbal
Dus culinair een aanslag op je leven
De eierbal
Als snack vermomde zwaartekracht
Die na een val soms onverwacht
In Groningen de grond laat beven
De eierbal

Toch hoor je over hem geen klacht
De eierbal


(Deel twee in de serie Groningse gerechten)

Gegevens



Heerlijke voetbaldroom
Britten op Brexitkoers
Leve Oranje, de
Vrouwen van staal

Kan het vraagt u me nog
Hemelbestormender?
Ja, ze gaan straks met
De Cup aan de haal!

Gegevens

Gegevens

Gegevens



Van Zoeren had toch beter moeten weten.
Hij zegt bij Nieuwsuur net één zin verkeerd
En heel de pluimvee-industrie blokkeert
Want ja, de mensheid wil geen ei meer eten.

Toch zonde om zo'n eitje weg te gooien?
Gebruik het als een shampoo tegen vlooien.

Gegevens



De wespentijd blijkt weer eens aangebroken.
Zo’n geel-zwart kreng vloog dommig in mijn mouw
en heeft me vals en danig in het nauw
doeltreffend in mijn arme arm gestoken.

Ik vloekte. En mijn vrouw zei toen meegaand:
“Tja lieve schat…, de ‘au‘ is in de maand.”

Gegevens



Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten, door Marc van Oostendorp.
Voor deel 109 klik hier.

  1. Heen en weer
  2. Gender
  3. Virtual reality (Luchtfiets)
  4. Beste reiziger
  5. Op je gezondheid, schat!
  6. Etymologie
  7. Inhaalslag
  8. Ollekebolleke
  9. Dylan van Groenewegen
  10. Proteus

Log in

Gebruikersnaam en wachtwoord:

Forum (menu)

Forum (recent...)

Auteurs

Uit het archief

Ontlasting



Even geduld nog hoor
Wacht op het raadsbesluit
Immers de hondenpoep
Staat naar het schijnt

Nummertje één op de
Prioriteitenlijst
Zoiets houdt waarlijk
De hoop overeind

Koop koop koop

Dichterslinks

Andere links