Zwei Trichter wandeln durch die Nacht.
Durch ihres Rumps verengten Schacht
Fließt weißes Mondlicht
still und heiter
auf ihren
Waldweg
u.s.
w.
Christian Morgenstern
Twee trechters wandelden bij nacht,
't maanlicht glipte door hun schacht
bleek en stil en
ongestoord
over het
bospad
enz.
Karel Vissers
Twee trechters lopen door de nacht
Door de vernauwing straalt heel zacht
Het witte maanlicht
ongestoord
Over het
bospad
enz.
Ben Hoogland
De trechters
Twee trechters gaan er ‘s nachts op uit.
Het maanlicht stroomt hun uit de tuit.
Diep door dit milde
licht bekoord,
volgen zij ’t
bospad
enz.
Tysger Boelens
Twee trechters lopen door de nacht
En door hun rompverengde schacht
stroomt maanlicht wit als
door een poort
op ’t stille
bospad
enz.
Kees Koelewijn
Ik kende het woord ‘heiter’ alleen als ‘vrolijk, monter, opgewekt’ en voor mij máákte het het gedicht! Dit is nu eens een schoolvoorbeeld van een door rijmdwang verkregen rijmvondst, dacht ik, maanlicht is altijd maar zacht en bleek, maar hier is het monter en daardoor zie je de trechters ook monter, met opgewekte pas, almaar verder over dat bospad lopen.
En jawel hoor, dacht ik verder: al die vertalers gaan dat woord gewoon weer traditiegetrouw als zacht en mild enzovoorts vertalen.
Maar helaas: mijn woordenboek geeft ook de betekenissen: helder, klaar en harmonisch. Maar dus niet ‘zacht’.
Alle vertalingen doen uiteraard concessies, dus bevestigen wat Morgenstern zelf zei en wat als motto boven het voorwoord bij het boek met vertalingen van Wilbers staat:
"Er bestaan geen goede en betere vertalingen van gedichten, alleen slechte en minder slechte."
Ik vind het veranderen van de tegenwoordige tijd in de verleden tijd bij Karel Visser geen goed idee en ‘bleek’ ook niet.
Die van Ben is poétisch en fraai van klank, maar ‘heel zacht’ klopt natuurlijk niet, hij staat qua toon te ver af van het origineel, maar ik vind hem als variant wel mooi.
Tysger Boelens zou ‘milde’ door ‘klare’ kunnen vervangen en er staat nergens in het origineel dat de trechters diep bekoord waren door het maanlicht en dat moet ook niet vind ik. Maar er zit wel een goed, pittig wandelritme in.
Kees heeft dat ‘still und heiter’ maar gelaten voor wat het was en een mooie, (ik dacht terecht) nuchtere vertaling gemaakt, alleen dat woord ‘rompverengde’. Dat vind ik wel erg lelijk, al is ‘Durch ihres Rumps verengten Schacht’ ook niet fraai en moet je dus de dichter niet gaan verbeteren.
Morgenstern blijkt, wat jullie allemaal ongetwijfeld weten, later onder de twijfelachtige invloed van Rudolf Steiner te zijn gekomen:
nl.wikipedia.org/wiki/Christian_Morgenstern