pixabay

De sonnettenkrans: een kritische noot

Hulde aan Jaap voor het opzetten en uitwerken van de sonnettenkrans. Hulde ook voor alle dichters die de handschoen hebben opgepakt. Er zitten zeker fraaie exemplaren tussen het ingeleverde materiaal.

Eén aspect is echter naar mijn mening onderbelicht gebleven. Eén sonnet over 'sonnenttenleed' kan bekoorlijk leesmateriaal opleveren, maar om dit over veertien sonnetten uit te smeren, gaat mij te ver. Ik vind dat het ten koste gaat van de leeswaardigheid. Voor de betrokkenen is het een leuke uitdaging natuurlijk en ik neem aan dat alle deelnemers er het nodige plezier aan beleefd hebben. Maar hoe zit het met de buitenstaander die zich over zo'n krans buigt? Het lijkt mij dat er na een paar sonnetten wel een verzadiging ontstaat.

Ik ben benieuwd hoe jullie hierover denken.

Hartelijke groet,
Wim

Beste Wim,

In reactie op je vraag durf ik nog wel een stap verder te gaan.

Lezers die sonnettenkransen kunnen waarderen zijn vooral liefhebbers van gebonden verzen maar veel meer nog lezers die zelf sonnettenkransen schrijven of willen gaan schrijven.

Dit is ook de reden dat bijvoorbeeld onze Machiel besloot in eerste instantie slechts 30 exemplaren te laten drukken van zijn sonnettenkransenkrans.

Het aantal kransen neemt rap toe, wellicht ook het aantal lezers...

Grote groet,

In z'n algemeenheid: eens. En driewerf eens waar het sonnettenkransenkránsen betreft. Lollig om aan mee te schrijven, maar voor de lezer...

Volgens mij is de kunst bij het schrijven van een sonnettenkrans een thema te vinden waarvan je 14 verschillende aspecten kunt belichten en die weer samen te brengen in het meestersonnet.
En die sonnetten moeten op zichzelf kunnen staan: 'los' ook interessant genoeg om te lezen. Dat vraagt wat van de begin- en eindregels, waarmee je de woordendans opent en sluit - en dus van het meestersonnet. En ook een titel, om het vers te richten, helpt daarbij; maar dat zijn anderen overduidelijk met me oneens.

Overigens vind ik het in een SKK ook nog wel een sport om - binnen de regels van de kunst - de boel te laten ontsporen, vanuit het thema in een andere richting te vertrekken. Ik heb het geprobeerd bij 'Problemen, dingen, zooi en tribulaties', en ook in deze krans heb ik even een andere kant op gekeken.

Als idee vind ik een gezamenlijke sonnettenkrans geweldig, Jaap!
En jij, Wim, wijst terecht op het euvel dat zulk kranswerk meestal heeft: de leesbaarheid.
(Een afbakvers is trouwens wel primair bedoeld als oefening, in dit geval het maken van een sonnet met twee voorgeschreven regels als extra moeilijkheid.)

Ik vind het idee, met een andere aanpak, zeker voor herhaling vatbaar!
Je zou dan de sonnetten niet ad random moeten toewijzen maar op volgorde.
Daardoor kun je spanning opbouwen en naar een geslaagde clou toewerken.
Dus het onderwerp moet zich daarvoor lenen.

Ook ik heb moeite om een hele sonnettenkrans aandachtig uit te lezen, en dan heb ik het nog niet over de sonnettenkransenkransen...Overigens is de sportsonnettenkransenkrans van Marino van Liempt en Bas Jongenelen (2021) prima leesbaar omdat in ieder sonnet een bepaalde topsporter centraal staat.

P.S. Ik lees nu pas de reacties van Christiaan en René

Om een vergelijking te maken met muziek: het is een etude, een oefening om de pen te scherpen. Zo zie ik het.

Saaie bedoening.

Bas Boekelo schreef : Hartelijk dank voor je opbouwende kritiek.

Het maken van een goede samenwerkkrans vereist samenwerking, om maar eens een open deur in te trappen. In dat opzicht schiet de opzet van Sonnettenleed tekort, want behoudens de schakelregels en het aangegeven thema, kan iedereen doen wat zij/hij/hen wil. Bij de kransen die ik in mijn eentje schreef, had ik volledige controle over de verhaallijn in de krans en kon ik indien nodig het meestersonnet overhoop halen. Ik denk dat solokransen een grotere kans hebben om leesbaar zijn. Maar ook als lezer heb ik bij Sonnettenleed genoten, omdat er leuke 'ontsporingen' tussen zaten, de kwaliteit hoog is, en er erg fraaie exemplaren tussen zaten; meer dan de drie die ik een podiumplaats heb toebedeeld. Ik vind het al met al een mooie, gevarieerde en leesbare krans. Hoewel, en dat moet gezegd, er ook herhalingen in zitten en er soms dezelfde grappen worden gemaakt; risico van deze opzet.
Ik ben het met Maarten eens dat we het over een tijdje nog een keer moeten proberen. En als we deze opzet aanhouden, moet het thema inderdaad breed zijn. Het mooiste is natuurlijk om met zijn veer- of vijftienen om tafel te gaan en de rollen op voorhand te verdelen. Een tussenvorm kan ook zijn om af te spreken welke vormen er gebruikt gaan worden en welk subthema de dichter graag wil behandelen in zijn sonnet. Vervolgens wordt het meestersonnet geschreven. Het meestersonnet kan in dat geval beter dan dat ik voor deze poging geschreven heb. Dat is een leerpunt. Ik heb geprobeerd een sonnet te schrijven waarin verschillende aspecten aan de orde komen met goed bruikbare rijmuitgangen. Maar beter is het om van te voren dieper na te denken over de mogelijke aspecten van een thema waar je een sonnet bij kunt schrijven. Je kunt je als schrijver dan abonneren op een aspect en een vorm en een schakelregelcombinatie. Dat zal ook de kans op herhalingen verkleinen. Zijstappen moeten worden aangemoedigd, want die verlevendigen inderdaad de krans. Het nadeel daarvan is dat dat ten koste kan gaan van de verhaallijn. Dus: of een verhaal, of een zorgvuldige verdeling van aspecten. Het voorbeeld van de sportkransenkrans ken ik niet, maar het lijkt mij een opzet die heel goed kan werken.
De samenwerkkrans was opgezet met de bedoeling om ervan te leren en dat doel sowieso ruimschoots gehaald, denk ik. Maar ik zou het jammer vinden als we het kind met het badwater weggooien.

Veertien sonnetten achtereen vind ik niet boeiend. Het gebrek aan humor is daar deel aan. Dat het knap is om een krans te maken zal ik beamen, maar voor mij is dat niet voldoende. Het gaat toch meer op poëzie lijken. Maar als je het leuk vind om te doen, wat let je. .

Bas Boekelo schreef :
Grappig, dat vind ik helemaal niet. Zal er ook mee te maken hebben dat ik zelf meeschreef, maar ik was steeds benieuwd naar wat een volgende dichter met z'n begin- en eindregel zou doen. Misschien dus meer het spel dan het resultaat. Maar de meeste sonnetten vond ik ook niet saai.

Sowieso heeft deze krans het sonnet - in diverse vormen nog wel! - weer eens fijn onder de aandacht gebracht. Ik heb het gevoel dat deze vorm op HVV ondergewaardeerd is, terwijl veertien regels toch juist de ruimte bieden om wat meer verhalend, bespiegelend of belerend te zijn. Prettige verandering van spijs tussen al die ollekebollekes, topo's en sonnettettes...

Helemaal eens met Christiaan. Ik zag de laatste tijd een stortvloed van korte vormen voorbijkomen. Op zich niks mis mee, want kort en krachtig is een kenmerk van light verse. Maar het sonnet hoort daar zeker bij en wat mij betreft de kransen ook. Kijk maar eens wat er op dat gebied de laatste jaren gebeurt.
De directe aanleiding voor mij om deze samenwerkkrans te starten, was een gemis aan langere vormen.

Naar aanleiding van de reactie van René: ik zou niet met de constatering willen volstaan dat deze vorm alleen voor een selecte club liefhebbers is. Dan lijkt het me juist meer een uitdaging voor schrijver.

Ik ben het helemaal met Jaap en Christiaan eens dat het sonnet wel weer wat vaker 'gebezigd' zou mogen worden op HVV. Naar aanleiding van een recente opmerking van Jaap hierover, heb ik kort geleden 'Thuis' geschreven en geplaatst.
Een sonnet is inderdaad een mooie 'etude' (om de term van Hendrikje nog even te herhalen) om het dichten in al zijn aspecten in de vingers te krijgen of te houden. Het biedt o.a. de gelegenheid om een fraaie aanloop naar een clou op te bouwen, waarmee diezelfde clou ook nog eens meer zeggingskracht krijgt.