Een theatrale collage voor alle zintuigen
Jacques Perk, Willem Kloos, Herman Gorter, Lodewijk van Deyssel, Frederik van Eeden – de Tachtigers, de generatie dichters die rond 1880 het aangezicht van de Nederlandse literatuur geheel veranderde. Wie waren ze? Wat dreef ze? Wat schreven ze? En ook: wat dachten ze van elkaars werk, hoe werden hun boeken gedrukt, wat aten en dronken ze, en hoe klonken ze? En hoe zet het Feest der Poëzie hun idealen voort in het nu?
Simon Mulder, dichter en voordrachtskunstenaar, geeft in een theatrale lezing met zelden vertoond video- en audiomateriaal, poëzievoordracht en een unieke likeur een antwoord op deze vragen.
Susanne Winkler, sopraan, en Daan van de Velde, pianist, brengen tijdens het programma prachtige, maar nauwelijks meer uitgevoerde liederen op gedichten van de Tachtigers, die door enigzins vergeten geraakte Nederlandse componisten als Zwolsman, Dresden en Tusschenbroek zijn getoonzet.
Tijdens deze korte voorstelling maak je zo op allerlei manieren kennis met de Tachtigers en de weerslag van hun idealen in het nu.
zondag 9 december
Aanvang 14:00 uur.
Buitenplaats Wester-Amstel, Amsteldijk Noord 55, Amstelveen
Entrée: 8,50 euro
Reservering via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Uit een persbericht van Poetry International d.d. 15-11-12:
“Op 31 januari 2013 wordt de nieuwe Dichter des Vaderlands benoemd. De opvolger van Ramsey Nasr, wordt aangewezen door een breed samengestelde benoemingscommissie die in december hiertoe bijeenkomt. Verkiezingen als in 2000, 2005 en 2009 zullen dit jaar niet worden gehouden. (…) Op uitnodiging van de partners hebben dichter Maria Barnas, programmamaker en poëziebloemlezer Arie Boomsma, NRC literair redacteur Arjen Fortuin, dichter en journalist Piet Gerbrandy, schrijfster Kristien Hemmerechts en politica Mei Li Vos in de commissie zitting genomen”
Ze worden ondersteund door Ramsey Nasr en Bas Kwakman, directeur van Poetry International. De functie is onbezoldigd en de DdV moet aan een profiel beantwoorden:
Mogen we ons even verbazen? Een Dichter des Vaderlands, aangesteld door deze commissie? Waarom denk ik opeens aan regenten uit de pruikentijd? Wat is dit? Een poging te voorkomen dat lieden die overal in het land maar stadsdichter worden met begrijpelijk Nederlands doordringen tot deze functie? Let op die eerste functie-eis: erkend door wie of wat?
Een commissie staat ook wel heel ver af van de oorsprong van het Dichterdesvaderlandschap.
Nee; die oorsprong ligt niet in de door Karel I in 1619 aangestelde Poet Laureate Ben Jonson (die wél jaarlijks bezoldigd was, o.a. met een grote hoeveelheid drank), want hoe kwam Karel I op de gedachte om dit te doen?
Door een verslag van zijn spion William Lithgow na een bezoek aan de piratensteden Tunis en Fez, die officieel onder het regentschap van het Ottomaanse Rijk vielen maar in feite door anarchistische, gekozen stadsbesturen - bestaande uit vrije piraten - bestuurd werden en waar beslissingen genomen werden na discussies in volksvergaderingen. Lithgow meldde vol afschuw dat vrouwen daar gelijke rechten hadden en homoseksualiteit was toegestaan, maar had ook iets positiefs over Fez te vertellen dat indruk op zijn vorst maakte en de oorsprong vormt van de Poet Laureate en onze DdV:
"Hier in Fez wonen veel dichters, die over allerlei onderwerpen liederen schrijven, vooral over liefde en geliefden, die ze openlijk in hun gedichten noemen, zonder berisping of schaamte. Al deze dichters schrijven rond de tijd van Mohammeds verjaardag gedichten om hem te loven. Tevens komen die dag ’s middags alle dichters op de markt bijeen, waar een overdekte zetel staat opgesteld. Hierop nemen ze om beurten plaats om hun gedichten voor het publiek, bestaande uit alle bewoners, voor te dragen. En degene die door hen als beste wordt aangewezen, wordt het hele jaar geëerd en van de andere dichters onderscheiden door de titel ‘prins der poëten’ en hij wordt door de waarnemende regent en het stadsbestuur beloond.
Het is wat je noemt een waardevolle observatie: was het nu ook maar de gewoonte van onze Europese prinsen om iets dergelijks te organiseren, en zeker die van dit eiland; dan zouden de moedigste geesten en de scherpste hersenen studeren en ernaar streven de voortreffelijkste vindingrijkheid van hun beste stijlen en fantasierijke vernuft ten toon te spreiden, die thans zijn overschaduwd en verstikt, omdat heden ten dage noch belangstelling, noch een beloning voor zulke fantastische mensen-van-de-pen bestaat.”
(William Lithgow bezocht Tunis en Fez van 1614 tot 1616 waarna hij na terugkomst dit verslag schreef, met andere reisverslagen later uitgegeven onder de titel Rare Adventures and Paineful Peregrinations.)
Kijk, zo hoort dat te gaan met het aanstellen van een DdV. Flikker toch op met je commissie. De boom in met Boomsma en Gerbrandy was misschien goed in de oorlog, maar ondertussen veel te oud om over zoiets mee te praten. Wat weet die van poëzie? En wat moet Mei Li in die commissie? En Hemmerechts? En die anderen?
Wij van Het Vrije Vers trekken ons hier niets van aan en gaan het anders doen. Niet zo moeilijk want die hele functie van Dichter des Vaderlands is niet officieel en stelt dus eigenlijk geen flikker voor; dat het toch nog wat werd kwam door de persoonlijke inzet en persoonlijkheid van de eerste twee, nu wordt het een farce.
Niemand kan ons dus verbieden zelf in januari iedereen de kans te geven werk in te sturen om in aanmerking te komen voor de functie van Dichter des Vaderlands.
Gewoon op het forum en daarna mag iedereen zijn of haar stem uitbrengen. Onbezoldigd blijft het wel, we zijn helaas geen met buit beladen piratengroep.
Maar de Dichter des Vaderlands die wij kiezen is net zo officieel als die van Poetry International en meer in de geest van de oorspronkelijke opzet. En natuurlijk staat het andere poëziesites vrij om óók een Dichter des Vaderlands te laten kiezen. Leve de anarchie.
Tenzij natuurlijk een commissie wordt aangesteld die wél verstand van zaken heeft. En er sprake is van fatsoenlijke betaling en een fatsoenlijk dichter.
Hoe dan ook, commissie of vage internetverkiezingen: het zal blijven wringen.
Misschien moeten we er maar getrapte verkiezingen van maken: alle stadsdichters kiezen uit hun midden een Dichter des Vaderlands. Een nog bredere commissie dan nu. En met verstand van zaken. En zonder de Dichterregentenkliek.
Of anders in plaats van een marktplaats toch maar een Joop van den Endeproductie.
.
Het ollekebolleke is, sinds zijn introductie in de jaren zeventig van de vorige eeuw door Drs. P, een blijvertje gebleken.
Dat zal te maken hebben met het karaktervormende aspect van deze versvorm; niets is zo ego-strelend als de vondst van een niet erder gebruikt 6-lettergrepig woord (hoewel de zekerheid hierover met de jaren afneemt) en wat een zelfoverwinning wordt er behaald als na slapeloze nachten je tóch inziet dat de kritiek van anderen juist was en je na veel tegenstribbelen je prachtvondst wenend schrapt.
Velen komen niet zo ver en er zijn dan ook al jaren websites (die we niet noemen zullen), gewijd aan deze versvorm, waar correct de regels uitgelegd worden waarna een rij gruwelijke misbaksels, die spotten met alle regels van metrum en klemtoon, wordt getoond.
Een uitzondering was gedichten.nl dat jaren lang ook de regels verkeerd uitlegde.
Het doet dan ook deugd dat daar een frisse wind waait, mede door de bemoeizuchtige aard van onze eigen moederator Katja en dat daar een nieuwe categorie geopend is op veler verzoek: Ollekebollekes.
Dus op naar http://www.gedichten.nl/nederindex/netgedichten/ollekebolleke.html
De hoop bestaat dat bij voldoende kwalitatief goede inzendingen een tabblad gemaakt kan worden met een dagelijks min of meer actueel ollekebolleke, analoog aan de dagelijkse snelsonnetten.
Onder de vele prominente inzenders daar bevindt zich ook Hans Mooi, die, zoals jullie ongetwijfeld weten de winnaar was van de ollekebollekewedstrijd ter ere van de 90ste verjaardag van Drs. P. met het volgende gedicht:
TANDARTSASSISTENTE
Lieflijke lentelach:
Jannie van Spoeltumaar
als ik haar zie
zingt in mij een chanson
Maar dat gevoel gaat door
mondhygiënische
actie verdwijnen
als sneeuw voor de zon.
Zijn prijs was het boek Zeslettergrepigheid, met daarin een handgeschreven gedicht van Drs.P:
Prachtige inzending
Ernstige denkarbeid
Immers, ik moest hier-
Dat bleek me weldra-
Tussen de vele, meest
Ontandheelkundige
Teksten, goed kiezen
(Een woordspeling, ja)
Steun dus met je inspirerende inzendingen dit sympathieke initiatief, ook al heb je niet de ambitie mee te werken aan het tabblad.
Afgelopen vrijdag werd in Utrecht de nieuwe bundel van Maarten Beemster Retour Verlangen ten doop gehouden.
Dit gebeurde in Café van Wegen, dat die avond drukbeklant was.
Uitgever Chrétien Breukers van de Contrabas kwam zakken tekort om te vullen met de opbrengst van de verkoop en de aanwezigen luisterden niet alleen naar de schrijver van de bundel, maar ook naar Ingmar Heytze en Patty Scholten die eveneens uit eigen werk voordroegen.
De bundel ligt vanaf vandaag in de winkel en is ook te bestellen bij www.uitgeverijdecontrabas.nl
Hier een voorproefje dat je vast naar de buidel doet grijpen:
SONNET OP WOENSDAGMIDDAG
De uren tussen school en jazzballet
laat ik haar op de fiets alvast wat eten.
Het is een truc, je moet het even weten,
je wint een uur en daarmee een sextet.
Dan snel het meisje voor de buis gezet,
nadat ik haar opnieuw heb toegebeten
dat papa strikte rust wil, godvergeten:
hij schrijft voor jou vanmiddag een sonnet.
Als ik er klaar voor zit, neem ik mijn pen
om netjes de kwatrijnen in te delen
waarin ik mij ook na mijn dood herken.
Maar dat kan haar waarschijnlijk niet veel schelen;
ze stoort me met de vraag of ik wil spelen
en komt zo nooit te weten wie ik ben.
Maarten Beemster Retour Verlangen
Uitgeverij De Contrabas
ISBN 978-90-79432-67-7
52 pagina's
Prijs: 15 euro
ProCures en Tomorrow Design ontwikkelen nieuwe retailbeleving voor boeken |
De nieuwe eigenaar van Selexyz en De Slegte, ProCures Investments, heeft branding en design bureau Tomorrow Design geselecteerd voor de ontwikkeling van een geheel nieuwe retailbeleving voor de boekenbranche. In het voorjaar van 2013 zal de eerste belevingswinkel (on- en off-line) haar deuren openen. |
Opnieuw organiseert de werkgroep Duurzaam Dichten uit Amsterdam een dichtprijsvraag.
De beste verzen komen op muziek en op een 'duurzaam' product: verzen tot 5 regels passen op een bieretiket, tot 10 of 12 regels op een groen dak van de DakDichters / DakDokters, de hoofdprijs.
Het beste gedicht van een scholier zal te koop zijn op een eco kussensloop van Yumeko! Hij / zij krijgt zelf het eerste exemplaar.
Tot 1 november kun je je gedicht inzenden op www.duurzaamdichten.nl. Ons volgen kan op Facebook.com/DuurzaamDichten en op @DuurzaamDichten
De Prijs voor de Duurzame Stadsdichter 2013 is nog geheim. Die is bestemd voor alle voormalige en huidige streek-, dorps- wijk- stads- etc-dichters en dichters des vaderlands. Ook hun bestaande en gepubliceerde gedichten mogen ingezonden worden.
Gedichten ingezonden voor of op de Dag van de Duurzaamheid, 10 oktober, zullen bron zijn van inspiratie voor de Zondagsschilders.
Bekendmaking genomineerden Publieksprijs: 1 februari 2013. Muzikale prijsuitreiking: 3 februari 2013.
Gerrit Komrij is springlevend, dat blijkt wel uit zijn nieuwe bundel Boemerang.
Een treffende titel, want inderdaad, net nu we denken voorgoed afscheid van hem genomen te hebben werpt hij ons dit uit zijn graf na. En raak.
Het buitelt en tuimelt als vanouds in deze bundel, waarvan het manuscript bijna voltooid op zijn bureau lag.
Voorin is een lijstje opgenomen van de paar dingen die hij er nog aan wilde doen en dat eindigt met ‘idealiter: 3 grote afdelingen’.
Charles Hofman heeft er 10 van gemaakt in een verdeling die prima te verdedigen valt.
We kunnen alleen maar instemmend knikken bij de regels ‘Ik kan alles. Ik ben rond/ Ieder tandwiel werkt. Ik glim./ Ik ben wonderlijk gezond-/ Ik ben goed en ik ben slim-‘
Het heeft wat langer geduurd dan drie dagen maar het graf is ongetwijfeld leeg.
Gerrit Komrij Boemerang
De Bezige Bij, Amsterdam
110 p.
ISBN 978 90 234 6559 1
prijs: 19,90
Na de lovende, ja jubelende, bespreking door de filosoof Floris van den Berg van Dat peinst en piekert maar van Jaap van den Born, zat er niets anders voor hem op dan ook maar een deel uit te brengen over de Oosterse wijsbegeerte: Een hoop genavelstaar.
Het is wat dunner (en goedkoper) dan het eerste deel om doublures te voorkomen, want veel wat aan Westerse filosofen wordt toegeschreven, was al eerder bedacht in het Oosten, wat niet helemaal eerlijk is, dus vooral de verschillen worden benadrukt.
Zo werd de baanbrekende evolutietheorie van Darwin en Wallace al in de 9e eeuw en passant beschreven door Al Jazri in zijn Boek der dieren.
Maar voor wie de diepte zoekt in het hogere zit er een hoop zen in dit deel, dat het Hindoeïsme, Boeddhisme, de Islam , het Verre Oosten en Japan behandelt. Alle gedichten zijn voorzien van een korte omschrijving van leven en leer van de betreffende denker, zodat het geheel een helder overzicht biedt van de Oosterse filosofie.
Wie na dit voorbeeld geen exemplaar aanschaft is duidelijk niet goed snik:
India
Nāgārjuna (circa 150-250)
Leeg
Het universum om ons heen bestaat
Zoals de vierkantswortel uit -1
Het is er niet, al valt er mee te werken
U ziet dus niets dan leegte om u heen
Al denkt uw geest ook heel wat op te merken
Maar het concept van geest is ook al leeg
Slechts hij die zijn niet-zijn zo kan beperken
Nooit zag, dacht, hoorde, voelde en steeds zweeg
Begrijpt waar het in wezen over gaat
De ware kennis is dus kort gezegd
Slechts voor de ware leeghoofd weggelegd
Jaap van den Born, Een hoop genavelstaar, rijmcanon van de Oosterse wijsbegeerte
Productie: Het Vrije Vers
63 p.
ISBN 9789461933676
te bestellen bij www.mijnbestseller.nl
prijs: E 12,00
Na dertien jaar is er weer een bundel verschenen van Jean Pierre Rawie, De tijd vliegt, maar de dagen gaan te traag, die vanaf vandaag in de winkel ligt.
Een voorproefje:
Dichter
Je maakt het mensen toch niet naar de zin,
en streeft dat ook niet langer na. Niet langer
is wat je schrijft gericht op een ontvanger.
Je bent je eigen einde en begin,
en leeft en sterft alleen. Geen dubbelganger
neemt straks je plaats wanneer je doodgaat in;
geen keer op keer verloren hartsvriendin
ging van iets anders dan gedichten zwanger.
Veel lijkt mislukt te zijn, maar toch, jij bent
degeen die eens zelfs in het meest banale
de waardigheid en zin heeft onderkend,
en alles in het eerste licht zag stralen.
En heel je leven zoek je dat moment
nog eenmaal zo volmaakt te achterhalen.
De tijd vliegt, maar de dagen gaan te traag
Uitgeverij Prometheus
Omvang 72 p.
Prijs E 15,00
Poem for Anna Hatherrewaye
Is there inne heavenne aught more rare
Thanne thou sweete Nymphe of Avon fayre
Is there onne Earthe a Manne more trewe
Thanne Willy Shakespeare is toe you.
Image
Thy wit is quick and capable thy rhyme
Conversant with my heart art thou and sly
Thou giveth words where I have never spoken
I swear against the truth so foul a lie
My pride and reputation hath thou token
My beauty's pattern idly sold to men
My Spirit, qui'tly dreaming, now awoken
Cries: 'Draw no lines there with thy antique pen
Sir, I forbid thee this most heinous crime!
Though people see thee fair and thought thee bright
Thy art is black as hell, as dark as night!
William Shakespeare
De 18-jarige William Ireland vervalste in 1794 een aantal Shakepeareparafernalia om zijn vader, een fanatiek bewonderaar, voor de gek te houden.
Toen ook kenners erin bleken te trappen was er geen houden meer aan: een onafzienbare stroom notariële akten, theaterrecettes, brieven tussen koningin Elizabeth en de schrijver, liefdesbrieven (met haarlok), sonnetten en het manuscript van King Lear overspoelde Engeland.
Toen hij ook nog op de proppen kwam met een onbekend (geheel door hemzelf geschreven) toneelstuk Vortigern and Rowena stortten argwanende geleerden zich op hem en Shakespearekenner Edward Malone kwam met een 424 pagina's tellend boek (met 200 voetnoten) Onderzoek naar de authenticiteit van bepaalde gemengde brieven en notariële akten waarin hij geen spaan heel liet van Williams noeste arbeid.
Hoewel diep gevallen werd hij hierdoor toch beroemd en velen wilden graag in het bezit komen van zo'n befaamde vervalsing.
Hierop begon hij een nieuwe carrière met het vervalsen van zijn vervalsingen en kwamen vele identieke, originele, valse Shakespearedocumenten in omloop.
Geïnspireerd door deze creatieve jongeman wilde ik zelf ook zoiets doen, maar kreeg onmiddellijk Shakespeare zelf door via automatisch schrift met bovenstaand sonnet en zag er toen maar schielijk van af.
Een eerlijker handwerk is het vertalen van Shakespeare, zoals Coenradt van Meerenburgh gedaan heeft in zijn bundel van alle Shakespearesonnetten in tweetalige uitgave bij Liverse.Een cinematografisch voorproefje hebben jullie al kunnen zien, maar we gaan verder; om de uitgave van dit bijzondere werkstuk te vieren houden we een Shakespearewedstrijd:
Eventjes rechtzetten:
Coenraedt van Meerenburgh
Houdt in oktober
Zijn bundel ten doop
Maar die is nu al, vol
Nederlandstalige
Shakespearesonnetten
In winkels te koop
De bundel met vakkundig en met gevoel vertaalde sonnetten, vergezeld van de originele Engelse tekst uit de eerste uitgave van ik meen 1609, is een uitgave van Liverse (www.liverse.nl), telt maar liefst 322 pagina's en kost E 17,95
(Deze recensie verscheen deze maand in De Vrijdenker, maandblad van de Nederlandse vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte en bevat voor de lightversekenner een kleine verrassing).
Trampoline voor de geest
Als (academisch) filosoof lees ik af en toe overzichtsboeken van de filosofie. Ik vind het heerlijk om al die denkers nog eens helder en geordend gepresenteerd te krijgen. Met plezier denk ik terug aan de uren die ik doorbracht met o.a. Russell, Storig, Coppleston, Bor en Hamilton. Zo’n zelfde gevoel – het je verhouden tot denkers uit het verleden– heb ik ook bij het lezen van Dat peinst en piekert maar! van de denkdichter Jaap van den Born. In 12 regelige gedichten behandelt Van den Born enkele dozijnen denkers. Volgens Van den Born zijn het elf regels, want de eerste regel is de titel. Deze dichtvorm, het zogenaamde elftal, is verzonnen door Drs. P. De eerste regel is de titel, dan drie strofen van drie regels en dan volgt de clou – een kritische reflectie op de denker – in de twee slotregels, het distochon. En zo worden enkele tientallen filosofen kritisch op rijm gezet. Door het keurslijf van de twaalf regels en het rijmschema (abc bcd cda ee), geeft Van den Born een kerngedachte van de filosoof weer en ook nog een kritische reflectie daarop. Dat is een hele verdienste. Met plezier las ik bijvoorbeeld over de laat Griekse filosoof Philo van Alexandrië, waar mijn docent klassieke wijsbegeerte in Leiden, D.T. Runia, destijds heel gewichtig over deed: