De Held van Labbertong IV
Remko Koplamp
Ondanks zijn plek tussen de artistiekelingen
Van Labbertong liep Remko weer in het gareel
Hetgeen te danken was aan financieel gestreel
Vanuit de plaatselijke zakelijke kringen
‘Een eerste plaats is weliswaar nog niet reëel’
Meldde de sportrubriek in de lokale krant
‘Het uitzicht echter op promotie is riant,
Support dus onze jongens in het blauw en geel’
‘En hoeveel centjes hebben jullie nu in kas?’
Gekscheerde “Rem”, ‘hoe gaat het nu met jullie lening?’
Er kwam geen antwoord, wel een brief waarin hij las:
‘Als één van de talenten van uw generatie
Hierbij een invitatiebrief, op instigatie
Van de Oranje-scout, voor een selektietraining’
(wordt vervolgd)
Eindelijk was het dan zover: Drs. P Compilé Complé, het complete muzikale oeuvre van Drs. P op cd, werd gepresenteerd in de Kleine Komedie in Amsterdam met een grootse ode.
De crème de la crème van het Nederlandse light verse was hierbij aanwezig, maar behalve onze voltallige redactie waren nog veel meer mensen komen opdraven, zodat de zaal goed gevuld was en niet alleen met geroezemoes.
Met samensteller Vic van de Reijt als opperspreekstalmeester vertolkten een keur van vaderlandse artiesten het werk van de doctorandus: Maarten van Roozendaal, Dave von Raven (The Kik), Bob Fosko, Mieke Stemerdink , Gerard Cox, Jan Rot (met een fantastische Troika), Marjan Luif, Jeroen van Merwijk (prima Commensaal), Roos Reebergen (Roosbeef; bewerkstelligde iets wat onmogelijk leek, de Gezusters Karamazov vertolken zonder dat je de versie van Drs. P in gedachten hoorde), Don Quishocking (geweldig Mexico), Herman Finkers, Wilma Bakker, Sef, Jan de Smet & Fay Lovsky, Kees Torn, Erik van Muiswinkel, Lucky Fonz III, Faberyayo (De Jeugd van Tegenwoordig, maar ook een prima evangelist), Pierre van Duijl, Mylou Frencken en Gé Reinders.
Dit allemaal begeleid door een band: Jan Robijns (piano) Bart de Ruiter (bas) Jac Bico (gitaar) Léon Klaasse (drums) en Gert Wantenaar (accordeon).
Het gebodene was zonder meer het aanhoren waard, mede omdat de bejubelde zanger ook een verdienstelijk componist is, al raakten sommige vertolkers dusdanig van slag bij de aanblik van de priemende blik van de Meester in de zaal dat een woord of regel vergeten werd, wat het vergevingsgezinde publiek ze gaarne vergaf.
Kosten noch gepluimte waren gespaard door de vertolksters van de meer hoerige versjes van de sybaritische bard en Don Quishocking ging tot het uiterste met een heuse sombrero; jammer was wel dat de mannelijke leden van dit gezelschap gewoon door de tekst van de zangeres heenpraatten, waardoor die moeilijk te verstaan was.
Een beetje meer collegialiteit had ze gesierd.
Ook viel op dat Roos Reesbergen duidelijk een ladder in haar kous had, wat de aandacht ernstig afleidde en Kees Torn had zijn schoenen niet gepoetst. De afkeurende blik van de doctorandus, die dit detail niet ontgaan was, maakte dat Torn snel zijn nummer afraffelde en maakte dat hij wegkwam.
Over Jan Rot kunnen we kort zijn; die is veel te lang.
Tijdens het nummer ‘Knolraap en lof, schorseneren en prei’ zagen we de dichter Jan Kal woedend de zaal uit benen, die dit vermoedelijk als spotten opvatte.
Dat een Limburger het lied Oost-Groningen ten gehore bracht lijkt ons erger en reden tot segregationistische gevoelens in deze provincie.
Maar afgezien van deze betreurenswaardigheden was het een zeer geslaagde avond, zelfs voor de talloze vijanden van Drs. P, die al jaren verbeten op zijn val loeren en deze avond eindelijk hun hartewens in vervulling zagen gaan.
Er ging even een kreet van ontzetting door de zaal, maar de doctorandus krabbelde overeind met de onsterfelijke woorden (of liever; onsterfelijk met de woorden): ‘Dramatischer kan het niet” (Op de website van VN ‘De “Republiek der Letteren' citeert Tim de Gier hem met “Dramatischer wordt het niet”, die had ongetwijfeld Tommy Cooper in gedachten, maar we moeten het niet mooier maken dan het toch al is).
Hierna hield hij een gloedvol dankwoord, waarin hij betoogde dat de mensen die gekomen waren in de veronderstelling dat het vast wel afwisselend en lollig zou worden, niet alleen niet teleurgesteld waren in die verwachting, maar een openbaring hadden meegemaakt. Dat de avond in elk geval aan hém welbesteed was, was duidelijk
Ook had hij een opinie over zijn liedjes van veertig tot zestig jaar oud, een opinie die tot stand was gekomen tijdens de voorstelling en die hij nu verkondigde.
Het was, kunnen we wel verklappen, een weloverwogen opinie.
Hij stak deze opinie gelukkig niet onder stoelen of banken en dat was voor de aanwezigen wel prettig, want die konden nu ook kennis nemen van deze opinie en wij denken dat iedereen die zich tot de aanwezigen mocht rekenen deze opinie niet alleen vernomen heeft, maar in zijn hart bewaard heeft en nu nog koestert als een juiste opinie.
Wij zelf hadden die opinie al jaren.
Morgen is het zover: dan wordt in De Kleine Komedie in Amsterdam om 20.15 uur het complete verzamekde werk van Drs. P in 8 cd's met een boek gepresenteerd, begeleid door een keur van artiesten die zich door hem laten inspireren.
Als inleiding hier een krantenartikel uit 1985, en bespreking van Weelde en feestgedruis van Hans Warren, waarin alles gezegd wordt wat er van valt te zeggen.
Weelde en feestgedruis
Zeeuwse courant, 10 mei 1985 - LETTERKUNDIGE KRONIEK, Hans Warren
Nog altijd zijn er onder poëzieliefhebbers aanhangers van de gedachte dat alleen ernstige gedichten belangwekkende gedichten kunnen zijn, dat alleen dichters die zwaar op de hand zijn belangrijke dichters kunnen zijn. Een aantal Nederlandse poëten verkeert in dezelfde waan. Met eindeloze toewijding en bezinning jagen ze het scheppen van dat ene meesterwerk na - maar of dat ooit zal lukken? Bij hen is de dichtkunst een gewijd gebied waaruit spot en satire moeten worden geweerd. Het ziet er naar uit dat deze dichters de laatste jaren hun overheersende positie aan het verliezen zijn. Bij sommige dichters is de betrekkelijkheid van de poëzie gethematiseerd. Ironie werd bijna tot een grondhouding. Steeds meer auteurs wijdden zich aan het 'light verse'. Typerend is de veranderde houding tegenover de dichtkunst uit de negentiende eeuw. Tussen de serieuze en de vrolijke poëzie liep toen nog geen scherpe scheidslijn. Om de grapjes uit die oude poëzie, die in de tijd dat de lichte dichtkunst buiten de literatuur werd geplaatst als banaliteiten af werden gedaan, mogen en kunnen we nu weer lachen. Even typerend is de gewijzigde houding tegenover dichters met een instelling als J. C. Bloem, Jan van Nijlen, A. Roland Holst, om van de minder getalenteerde geestverwanten te zwijgen. Zij zijn dichters die vonden dat in officiële poëzie een grapje niet mag. Hoogstens bij de borrel schoten ze wel eens uit de plooi. Maar het opslaan van hun bundels is voor menige lezer van nu die er geen anachronistische smaak op na houdt dan ook zoiets als het wroeten in stofnesten geworden. Het werk van hun lichtzinniger generatiegenoot Jac van Hattum is aanmerkelijk beter verteerbaar gebleven. Ook in de gedichten van de meeste Vijftigers is de loden ernst troef. En zie, terwijl zij de poëzie trachtten te monopoliseren kwam in een obscure marge van de literatuur het light verse op, en tot bloei zelfs. Het is in die periode dat Annie M. G. Schmidt, Kees Stip en Daan Zonderland zich aandienden. Er verschenen toen ook bloemlezingen met veelzeggende titels als De speelse muze en De lichte muze. Het officiële literatendom negeerde de vrolijke dichtkunst. Wanneer iets de lezer amuseert kan het toch geen kunst zijn, zo redeneerde men. Een pretentieus prulgedicht werd boven een onpretentieus meesterstukje gesteld.
Ik ben vandaag uw conducteur
Excuus voor het gestoot
Gebonk, gehobbel en gescheur
Het spoor verkeert in nood
Ik ben dan wel geen ingenieur
Het spoor gaat mij wel aan
De kwaliteit stelt me teleur
Wat is dit toch voor baan?
Ik plofte bijna door de deur
Op Nick en Simons schoot
Mijn knie heeft nu een vreemde kleur
Iets tussen blauw en rood
Dat past wel in 't interieur
Maar ik kan amper staan
Mijn werkplek kost me mijn humeur
Wat is dit toch voor baan?
Misschien vindt u wel dat ik zeur
Maak ik het veel te groot
Hebt u geen zin in mijn getreur
Maar ik verdien mijn brood
Dit is hoe ik mijn centen beur
Het lachen is me wel vergaan
Ik word nog liever buschauffeur
Wat is dit toch voor baan?
Mijn klaagzang eindigt in mineur
Dat kunt u gadeslaan:
Dit wordt nog eens mijn dood
Wat is dit toch voor baan!
Zejel
‘Goed, ik heb je klaargekregen
Nu ben je wellicht genegen
Om te horen wat ik tegen
Langer omgaan met je heb
Had je nou één handicap:
Maar je tanden zijn al nep
En je vlechten aangeregen
En je borsten siliconen
En je spieren die vertonen
Het bewijs van groeihormonen
Ook je botoxlippen stegen
En bewegen voor geen fuck
Je lijkt sprekend Katrien Duck!
Nou, niet sprékend; een geluk!
Nee, van alle hellevegen
Is er geen zó volgespoten
En van al mijn echtgenoten
Was er geen, zó zeer ontsproten
Aan het brein van Van Helwegen
Dus ik voel mij zwaar bedrogen!’
‘Heb ik tegen jou gelogen?
Ik zei, toen je eens bevlogen
In mijn armen was gelegen
Door mijn schoonheid zwaar verblind:
‘Piet, ik ben een onecht kind’
Ware woorden! Dus ik vind
Dat ik jou niets heb verzwegen’
Spanje? Wat doen we nu opeens in Spanje? Dat zal ik uitleggen. We moeten op onze reis natuurlijk ook Afrika aandoen, een reusachtig continent waar vast ook wel gerijmd wordt en Spanje is een springplank waar we ons rustig kunnen voorbereiden en proviand inslaan en gidsen huren. En aan de hitte wennen. Mooie gelegenheid ook om aandacht te besteden aan de Zejel, een niet zo ingewikkelde vorm, zoals het voorbeeld bewijs.
Je begint met een drieregelige strofe aaa (de mudanza) en vervolgt met bbba/ ccca/ddda enzovoort, ad infinitum indien gewenst.
Normaal wordt spreektaal gebruikt en gebruikelijk zijn 8 lettergrepen, maar het voorschrift luidt eigenlijk acht, met de zevende als laatste beklemtoonde, wat een trochee veronderstelt als ik het goed begrijp.
Het doet me denken aan Archibaldus van Oostzaan, de Nederlandse Don Quichote, afgezien van het rijmschema (je weet toch wel dat je bij de e-books een gratis boekje over deze held vindt?).
Ik zie vingers, en inderdaad, ik heb me niet gehouden aan de strofenindeling van 3/4/4/4 enz. in mijn voorbeeld; dit omdat het een voortdurende monoloog betreft en omdat ik anders aan het eind van de eerste strofe enjambement had moeten toepassen en een fatsoenlijk mens doet dat niet, tenzij gedwongen door de nood der tijden, of afpersing, of in de hoop dat niemand het ziet.
En om vast een voorproefje te geven van Afrika: er bestaat een versvorm in het Swahili, de utendi (meervoud tendi) , of misschien tenzi ( meervoud utenzi) want het woorddbegin in Swahili wil wat: het Swahili-woord voor Swahili is Kiswahili, dat je maar weet wat je te wachten staat in dat donkere continent.
Hoe dan ook, de utendi/tenzi bestaat uit vierregelige strofen van 8 lettergrepen met het rijmschema aaab/cccb/dddb enz. en is dus niets anders dan een zejel zonder mudanza.
En zo sla ik dan twee vliegen in één klap en scheelt me dat weer een hoofdstuk.
Het plan van Het vrije vers om met 500 dichters te infiltreren in alle maatschappelijke geledingen heeft alweer een succes opgeleverd.
Gisteren was de A12 verstopt met Dichters, op weg naar Ede om onze medewerker Arjan Keene aan het stadsdichterschap te helpen en de inwoners van deze mooie Veluwse gemeente hadden geen schijn van kans om bij de stemming hun favoriete kandidaat te kiezen: met een overdonderende meerderheid werd onze medewerker voor drie jaren gekozen.
Hij ontvouwde meteen zijn toekomstplannen met deze ingeslapen gemeente met dit gedicht:
Wij willen kerken en zelfs kathedralen.
Wij willen graag een recreatieplas.
Want bouwen willen we, maar ook natuur.
Wij willen zondag, soms met winkeltas.
Wij willen leven, ongeacht het uur.
Wij willen herten en wij wilden zwijnen.
Wij willen een museum voor cultuur.
Wij willen dansen op de grote pleinen.
En 's avonds laat dan willen we verdwalen.
Zo willen wij in Ede nogal wat;
ons dorp verdient een dichter voor die stad.
Vandaag kiest Ede (befaamd om zijn bruikbaarheid in kruiswoordraadsels) een eigen stadsdichter in Cultura, om 20.00 uur. Acht kandidaten strijden om de eer, onze zeer gewaardeerde Hetvrijeversmederker Arjan Keene is een van hen en hierboven staat zijn sollicitatiegedicht. Willen de HVV-enthousiastelingen die hem vanavond gaan aanmoedigen hun auto wél buiten het stadscentrum parkeren? Dit om hopeloze verstoppingen te voorkomen.
Het gedicht 'Grijs' van Inge blijft hardnekkig zwart/wit. Wie het toch in grijs wil lezen moet even http://members.multiweb.nl/boulhart/hvv/GRIJS.html klikken
Op 2 mei 1988 verscheen Drs. P in het programma 'Terugblik 'op de Belgische televisie.
Hugo Matthijsen schreef in de Humo van 28 april als inleiding onderstaand gedicht (hoofdredacteur Mortier):
Een P. gestoofd
Ik zat me in een boekwerk te verdiepen
Waarin een personage iets beleeft
Toen plots de telefoon begon te biepen
Omdat mijn telefoon zo'n bieper heeft.
Wie was het die mij biepend op wou bellen?
Een vrouwelijke fan? Een lekker dier?E
Een kennis die wat roddels kwam vertellen?
O shit, het is gewoon de heer Mortier!
Zijn stem klonk nog wat dieper dan gewoonlijk
Hij stotterde en sprak een beetje hees
Vanwaar die kelderklank ? Ik dacht persoonlijk
Dat dit geluid op doffe wanhoop wees.
En inderdaad, ik had het goed geraden
Ik zei: « Vertel het maar, waar zit je mee? »
Hij snotterde: « Ik wil voor onze bladen
Een stukje over doctorandus P ! »
« Zo'n stukje dat de massa's kan vervoeren
Dat vreugde brengt in ieder lezershart
Dat zelfs een dooie nazi kan ontroeren. »
En snikkend ging hij voort : « Mag voor mijn part
Zo flets zijn als de teksten van Verminnen
Vervelender, bombastischer dan Gilles !
Vol urenlange Kantiaanse zinnen
Een stukje over P is wat ik wil! »
« 't Mag bulken van genante flauwiteiten
Zoals dat geforceerde Schrijfgerief
Waarop ik mijn kanaries steeds laat schijten. »
Die pointe ontging me, dus ik zei : « Wablief ? »
Ik hoorde hem tot mijn verbazing zeggen:
« De ware vogelvriend ververst een kooi
Toch steeds door onderaan een krant te leggen ?
En daarop strooit hij rijnzand en wat hooi! »
« Wat hooi?! » riep ik verbijsterd, « een kanarie
Heeft helemaal geen boodschap aan dat spul.
Gij dierenbeul ! Dit is solide larie
Verveel een ander met die flauwekul. »
Hij mompelde « pardon » en zei krampachtig :
« Ik bid u, alsjeblief zeg toch niet nee. »
Toen was hij zijn emoties niet meer machtig
En schreeuwde : « Maak dat stukje over P ! »
Zijn tranenvloed was nauwelijks te stelpen
Het was alsof ik met een douche sprak
Ik dacht : « Ik moet die arme kerel helpen. »
Terwijl de heer Mortier de lijn verbrak.
Hij schaamde zich natuurlijk voor de tranen
Die één voor één verdwenen in zijn snor.
De macho zou zich nu vast kleintjes wanen
'k Had medelijden met de ouwe Mor !
Ik deed mijn ding en stoof naar de redactie.
Daar vond ik wat nog restte van Mortier.
Het leefde nog! Dus schoot ik maar in actie:
Ik gaf mijn stuk en zei eenvoudig: « Hier! »
De Brok Ellende greep het, diep bewogen
En las de eerste zinnen van mijn stuk.
Zijn levenskracht kwam weer en uit zijn ogen
Ontsprongen warme tranen van geluk.
TERUGBLIK : DRS.
PBRT - TV1
Maandag 2 mei - 21.50 u.
Terugblik*
Ooit was ik vurig en jong en bevlogen
Alles was nieuw en ik lachte en sprong
Niemand had mij nog gekwetst of bedrogen
Ooit was ik vurig en jong
Waar is die prachtige tijd toch gebleven?
Waar zijn mijn dromen, waar raakten ze kwijt?
Waar ging de afslag verkeerd in mijn leven?
Waar is die prachtige tijd?
Nu ben ik eenzaam en oud en de dagen
Slepen zich voort en zijn bitter en koud
Ooit zocht ik antwoord, nu resten slechts vragen
Nu ben ik eenzaam en oud
Onze reis begint nu globetrotterachtige trekken te vertonen na dat lange gehang in het regenachtige Brittannië.
Maar in Wit-Rusland, of Belarus, zoals ze hier liever zeggen, is het politieke klimaat ook nogal grauw, met een enge, onverdrijfbare dictator met de smaak van een betonmolen aan de macht.
Daar mag de NAVO ook wel eens iets aan doen na Khadaffi.
Niettemin wordt ook hier poëzie bedreven en de beroemdste dichter is Maksim Bahdanovič (1891-1917) en een van zijn nog steeds geliefdste gedichten heet ‘Romance’, dat begint met de regel “Venus herrijst en verschijnt ons hierboven” en is gegoten in een ongewone vorm, zoals in mijn voorbeeld.
Het zijn kwatrijnen met een simpel abab-rijm, maar de eerste regel bevat halverwege het laatste rijmwoord van de strofe.
Dat komt omdat de laatste regel gelijk is aan de eerste helft van de eerste regel.
Ook het metrum valt op; het is dactylisch.
Dat moet geen probleem zijn voor de geoefende ollekebollekeschrijvers van dit mooie digitale literaire tijdschrift.
Voor de geoefende Wit-Russischspreker is er het boek Vianok (‘Krans’) van Bahdanovič, gepubliceerd in 1913, en de anderen kunnen Echoes of Venus aanschaffen, verkrijgbaar bij Manifold magazine, waar je ‘Romance’ in het Engels kunt lezen.
Ja, wat dacht je; dat ik het origineel kan citeren? Mijn enige Russisch heb ik in dienst geleerd: ‘Stoj! Ruke wrech! Slosje oeroezdji!’ (‘Halt! Handen omhoog! Laat je wapen vallen!’), als ik het goed onthouden heb en niet dactylisch.
Ik heb het ooit nog eens uitgeprobeerd op een luchtvaartshow in Duitsland waar een brede man met stekelhaar stond te zorgen dat we niet te dicht in de buurt van zijn Tupolev kwamen en tot mijn vreugde ging zijn hand inderdaad in een reflex naar zijn linkeroksel. Waar hij natuurlijk niks had in het buitenland, maar zijn uitdrukking van stompzinnige verbazing bezorgt me soms nog genoegen. Ach, herinneringen… Ooit was ik jong…
* Zie het thema van morgen
Men heeft de zaak uit schaamte lang ontweken
Maar toch besluit het kerkbestuur vol wrok
Pastoor nu maar eens duchtig aan te spreken
Want die blijft wel de deugd der kuisheid preken
Maar plaagt zijn schapen als een hete bok
Hij graait en friemelt onder elke rok
En wist al menig maagdenvlies te breken
Hij stoeit met knapen in het rommelhok
En rukt zelfs slapend pluimvee van de stok;
Zijn zalvend weerwoord doet de klacht verbleken:
U hebt gelijk, ik ben een zondig mens
Maar baby's en bejaarden zijn mijn grens