Wat een natuurtalent!
Raymond van Barneveld
Had het al heel erg jong
Onder de knie

Hij won als kind al een
Ezeltjeprikconcours
Las ik zojuist
In zijn biografie

Ik vind hem erg grappig, al mogen regel 2 en drie eigenlijk niet in elkaar overlopen. Go Balthasar!

Ja, daar heb je een punt. Daar gaat mijn vrije zondag

Hoezo lopen regel 2 en 3 in elkaar over? Ze mogen niet enjamberen, maar dat is hier niet het geval. Regel 2 is het onderwerp, in dit geval de keurige dubbele dactylus R.v.B. en daarmee het onderwerp van de zin...

Het is, kortom, een technisch perfect en inhoudelijk geestig ollekebolleke, al zou ik één 'als' (regels 3 en 5) veranderen in 'reeds'.

Beste Michèl,

'Raymond van Barneveld had het al heel erg jong onder de knie' is toch 1 zin of niet? En na Barneveld wordt er ge-enterd. Dan is het toch enjambement? Het onderwerp in regel 2 moet toch het onderwerp zijn van het gedicht en niet van de zin?

Ik zoek het net op en zie dat je
enjambement ook per syntactische eenheid kunt opvatten en dat het niet per se betrekking heeft op een zin, zoals ik op school leerde. In dat geval heb je gelijk.

In dat geval wordt het schrijven van ollekebollekes wel een stuk aantrekkelijker. En het verklaart ook waarom er in het werk van Drs. P zo nu en dan soortgelijke constructies voorkomen.

Toch meen ik dat ik in heel oude publicaties over de versvorm weleens de regel ben tegengekomen dat het losse zinnen moeten zijn, maar ik kan nu niet vinden waar. Is het een hallucinatie of weet iemand waar het staat?

Beste Quirien,

volgens mij heeft het verbod op enjambement al sinds de introductie van het ollekebolleke in het Nederlandse taalgebied slecht betrekking op de doorloop van syntactische eenheden binnen de regels 1/2 en 2/3. Als voorbeeld van hoe het niet moet werd in 'Nieuwe Verzameling' opgenomen:

Wat een bedoening! De
Bisschop van Mechelen

en:

Wat een bedoening nu
Toch! Het V.N.-gebouw

Voor mij ligt het eerste in de handel gebrachte ollekebollekeboekje (potverdriedubbeltjes) van Polzer, Nieuwint en De Wijs. Daarin is regel twee bijna in elk vers het onderwerp van de in de eerste strofe te berde gebrachte hoofdzin. Hoofdroos en haaruitval vormen voor velen een bron van verdriet, G.B.J. Hiltermann heet voor zijn vrienden gewoon G.B.J., Peter de Kluizenaar galmde: God wil het! Jeruzalem vrij!, Dokter Eustachius is niet ten onrechte wereldberoemd, Jozef de huismeester had een mevrouw en die werd indiscreet, Kenners van Griekenland zeggen: Homerus dicteerde zijn werk, etc. enz.

In Nieuwe Verzameling, Dartele Dactylus, De Odyssee, Zeslettergrepigheid en de in aanbouw zijnde nieuwe bundel werd en wordt dit stramien doorgezet.

De laatste jaren (die term dient ruimhartig opgevat te worden) valt er in het werk van de doctorandus een 'versoepeling' van de regels te bespeuren. Het is nu ook toegestaan (voor zover dat niet steeds het geval is geweest) in regel 2 naast eigennamen of begrippen ook een zin als 'Hoog boven Antwerpen' of 'In de collegezaal' op te nemen. Een en ander heeft Cees van der Pluijm helder beschreven in de inleiding van het voor opgroeiende kinderen niet genoeg aan te bevelen 'Zeslettergrepigheid'.

In mijn gisteren gepubliceerde Pandorabolleke bestond regel 2 uit 'Niemand aanwezig nu...', wat moeilijk het onderwerp genoemd kan worden.

Vele groeten,
Michèl

Uit de grondige uitleg van Michèl de Jong blijkt dat het ollekebolleke ook technisch perfect is. Hulde en lof voor Balthasar.

en Michèl, fijn dat ik nu eindelijk weet hoe het zit. Dank voor je uitleg dus.

Wat een discussie hier!
Hoe breek je zinnen af?
Is het Michèl
of Quirien die het weet?

Balthasar vindt het maar
Paternalistenpraat.
Enjambementen, het
boeit hem geen reet!

Maar serieus: dank jullie voor het meedenken en de verhelderende discussie. En nu ik jullie toch spreek: wat zegt de leer over samengestelde woorden als H1N1-virus en Costa del Solganger?
Groet,
BvS

H1N1-virus
Costa-del-Solganger:
Plaats maar een koppelstreep
Dan is het goed

Dit zei tenminste een
Huis-tuin-en-keukenprins
Die ik vandaag
In een kroeg heb ontmoet

Beste Balthasar,

Koppeltekens zijn wat mij betreft – althans in regel 6 – uit den boze. Bovendien is het volstrekt onnodig je toevlucht te nemen tot dergelijke wanhopigheden. De Nederlandse taal is rijk en wendbaar genoeg om allerlei fraaie samenstellingen te vervaardigen. Jouw ezeltjeprikconcours hield me bijvoorbeeld vannacht uit de slaap.

Nog even over de scheiding tussen de regels ½. Hierover circuleren kennelijk verschillende opvattingen, aangezien Driek van Wissen – toch niet de eerste de beste – dikwijls te betrappen is op de eigenaardigheid die regels in elkaar over te laten lopen. In het onlangs (augustus) op dit onvolprezen weblog gepubliceerde archieflofdicht t.g.v. de verschijning van Tante Constance & Tante Mathilde signaleerde ik o.a. Want mensen, weet u wel/Hoeveel papier dat kost, En naar de huidige/Normen- en waardenschaal, Leerzaam is echter de/Groente- en fruitcyclus en Nee, op bijvoorbeeld een/EO-Familiedag.

Volgens mij zijn dergelijks inhoudelijke samensmeltingen van de eerste twee regels strijdig met de regelregels: regel 1 dient een zelfstandig onderdeel van het ollekebolleke te zijn.

Wat mag nog wél tegen-
(Kijk, dat bedoel ik nou)
Zelfs dit verzetje
Loopt uit op een straf

Door die beklemmende
Allesbeheersende
Regelzucht kan ik
Mijn zinnen nooit af-

(sorry).

Vriendelijke groeten,
MdJ

Hoi Michèl,
Dank je nogmaals voor de uitleg én voor de fraaie dubbeldactylische uitleg
BvS

Overigens: op de voorpagina staat nu een ollekebolleke waar ik mijn twijfels bij heb. De klemtoon in regel 4 ligt toch echt op PAradise.

En de hoofdklemtoon in regel 6 ligt in de oorspronkelijke uitspraak van sustainability (tevens) op de tweede lettergreep...

Paradise? Dat woord komt helemaal niet voor in het ollekebolleke.

Goed, paradise was een punt, maar in sustainability hou ik voet bij stuk want onder invloed van de uitspraak verandert de klemtoon: alleen bekakte Oxfordsprekers zullen sustéénability zeggen, maar normaal is sustenebíllitie.

Beste Kees,

welnu, als mij de keuze zou worden voorgelegd tussen bekakt Oxbridge en steenkolenengels, had ik zulks niet lang in beraad.

Ik begrijp je overweging wel, want in datzelfde steenkolenengels rijmt wise op twice...

Groeten,
MdJ

Even terug naar de opmerking van Michèl over de cyclus van Driek van Wissen waarin regel 1 en regel 2 overlopen. In principe kan dit natuurlijk niet, maar ik zou het ook doen als ik een tekst schreef die uit meerdere ollekebollekes bestond, in andere gevallen niet.
Maar voor een verhaal kan het wat mij betreft prima, het verklooit de leesbaarheid niet.

Met die Engelsman bedoelde ik een aansteller die door overcorrectheid juist de verkeerde uitspraak hanteert.Ik had aanhalingstekens moeten gebruiken. Maar je hebt het echt mis. Onder invloed van 'ability' verandert de klemtoon.
Zeg maar een incredible en incredibility: je voelt dat de sterke klemtoon op è volkomen verdwijnt.
Zo ook, om bij zeslettergrepigheid te blijven:
describe- describability
absorb- absorbability
exchange-exchangeability
redeem-redeemability
reform-reformability
conform-conformability
attain-attainability
compare-comparability
prefer-preferability
transfer-transferability
endure-endurability
remove-removeability
improve-improveability
intense-intensibility
collaps-collapsibility
access-accessibility
Enzovoortenzoverder: allemaal correcte ollekebollekewoorden en allemaal met de hoofdklemtoon op de tweede lettergreep

Beste Kees,

ik begrijp je punt. Ik beweer niet dat de hoofdklemtoon in de door jou te berde gebrachte woorden níet op de vierde lettergreep ligt, ik 'hoor' echter óók een weliswaar wat afgezwakte maar níet verdwenen klemtoon op de tweede lettergreep, waarmee de dubbeldactylische cadans in de eerste helft van het regelzeswoord in gevaar komt. De Nederlandstalige lezer zal hier evenwel niet al te zwaar aan tillen.

Wellicht lijkt het alsof ik voornemens was en ben je ollekebolleke te torpederen, maar dit is geenszins het geval. Ik vind je clou erg leuk gevonden, en wil me zelfs neerleggen bij regel 6, maar het z-klankige wise rijmt op prize en rise, doch niet op twice.

Over de doorloop van regels 1/2: inderdaad verhoogt het de leesbaarheid van een tekst die geheel uit ollekebollekes bestaat, maar het is technisch gezien tegen de regels. Pieter Nieuwint schreef voor Nieuwe Verzameling de inleiding (voorwoord dus) en hield zich daarbij wél aan het 'afgeknepen' karakter van regel 1. Dat leverde een weliswaar genietbare, maar in vergelijking met de lofrede van Driek Van Wissen minder gestroomlijnde tekst op. Ik zou uit die twee cycli niet zomaar de beste kunnen aanwijzen...

Groeten,
Michèl

Over de tekst van Koelewijn kan ik niks zeggen, ik spreek op fuck na geen woord Engels.

Over de ollekebollekereeks van Driek wel nog het volgende. Het is een voorgedragen reeks, die alleen vanwege de verjaardag tien jaar later nog een keer uit de kast wordt gehaald. Als ik een tekst voor eenmalig voordragen schrijf, wil ik ook nog weleens wat vrijer omspringen met de regels.