Ik heb hier al meerdere versvormen geïntroduceerd die een roemloze dood zijn gestorven, zoals de misser, het ebsonnet en het op- en afstapje. Hoog tijd dus voor een nieuwe vorm: de haikukiah (spreek uit: haikóekia).
Plezierdichters zijn uiteraard enorm gecharmeerd van de haiku en bekende grootmeesters van het light verse hebben deze vorm al eeuwenlang "bejubeld".
Voor ons als diepzeeduikers van de poëzie is er nu de haikukiah: de uitgelezen vorm om de kunst van de haiku te beoefenen. De naam van de vorm laat het al zien: het is een gespiegelde haiku.
De vormeisen van de haiku gelden onverkort:
- Drie regels, van respectievelijk vijf, zeven en vijf lettergrepen.
- De eerste regel bevat een natuurimpressie.
- In de tweede regel wordt deze impressie uitgewerkt in een vaag filosofisch geneuzel.
- In de derde regel mondt deze impressie en de daaruit voortvloeiende mijmering uit in een verbijsterend en adembenemend nieuw inzicht zodat de lezer het natuurverschijnsel nooit meer als vanouds zal beleven.
Voor de haikukiah gaan we nog een stap verder:
- Het metrum is vrij, maar metrumloosheid is uit den boze.
- Het rijmschema is AbcbA.
- Regel 5 is identiek aan regel 1.
- In regel 4 wordt voorgesorteerd naar regel 5 zodat de haiku-regels (1-3) in een geheel ander betekenis-daglicht komt te staan, waardoor de filosofische verbijstering ontaard in een ontnuchtering.
Ik heb drie stuks geschreven. Misschien biedt het inspiratie aan iemand op dit forum. Pas op: het lijkt eenvoudiger dan het is.


Opluchting

Een ochtendwindje
Vernieuwde klanken spreken
Ontledigd lichaam
Mijn neus onder de deken
Een ochtendwindje

Roekoe

De duif in glijvlucht
Op zoek naar meer dimensies
Vervulde tijden
Een jager met intenties
De duif in glijvlucht

Pluis

De lucht vol van pluis
Beleving in overdruk
Sensaties alom
Ik hoest me een ongeluk
De lucht vol van pluis

zen

veel groene golven
kalmpjes klotsend bij de sluis
louter rustgevend
dan met vijftig weer naar huis
veel groene golven

Sorry Jaap, maar ik zie het 'Light' niet in deze 'Verses'

Mysterie

Gillen geritsel
Duister mysteriespellen
Scheppende krachten
Sywerts verdienmodellen
Gillen geritsel

Dag Bas,
Het lichte zit hem naar mijn mening in de humoristische betekenisdraai waardoor het vaag-filosofisch geneuzel waar plezierdichters zo wars van zijn, wordt omgedraaid in een ontnuchterend eind.
Groet,
Jaap

Dag Jaap, dag monnhauser,

Help! Ik lees het zo, en ik begrijp niet om wat voor metrum het gaat? Willen jullie dat even uitleggen, a.u.b.?

Gillen geritsel
Duister mysteriespellen
Scheppende krachten
Sywerts verdienmodellen
Gillen geritsel

slapen in het gras
geen matras of stapelbed
plaknachten vaarwel
bent u in Ter Apel net?
slapen in het gras

Groet,
Riet

Dag Riet,
Wat de mijne betreft, in aanleg een dactylus, maar in regel 2 en 4 komt dat inderdaad wat vreemd uit op het eind. Ik zat nog te twijfelen, maar vond het wel klinken eigenlijk.
Groet,
Jaap

Kwijt

Van die Korsakov
Heb ik ooit eens geweten
Dat hij Sergej heet
Nu ben ik het vergeten
Van die Korsakov

Dank je, Jaap. Maar het is nog even een 'mysterie' voor mij.

Groet,
Riet

verwijderd,dubbele plaatsing

Dag Riet,

De hoofdklemtonen zitten die twee woorden toch vooral vooraan, dus ik lees het vooral als:
Duister mysteriespellen
Sywerts verdienmodellen

Dag John,

Wat leuk dat je er ook een probeert. Ik mis in jouw vers nog wel elementen die typisch zijn voor een klassieke haiku, namelijk de natuuringang en de filosofische bespiegeling daarop.

Groeten,

Jaap

Eenzaam

Eendje in de bijt
Ze zijn nu met zijn vijven
Vier gaan er vandoor
Dus zal er overblijven
Eentje in de bijt

Riet, voor zover ik het begrijp heeft een haiku geen metrum en geen rijm. Het is de verdeling in specifieke aantallen lettergrepen en de gedachte achter de haiku die het een haiku maken.

Ik weet niet of het kenmerk 'geen metrum' ook geldt voor de haikuiah. Jaap heeft rijm en nieuwe vormvoorschriften geintroduceerd en een nog strenger voorschrift voor wat betreft de gedachte erachter. Maar metrum is vrij, lijkt mij. Zeg als ik het fout heb, Jaap.

Dag Hendrikje,
Een haiku heeft geen metrum, maar een haikukiah wel. Zoals ik schreef: "Het metrum is vrij, maar metrumloosheid is uit den boze". Kies je eigen metrum, zou ik zeggen, hoewel ik daar zelf wel een beetje mee op de rand ben gaan zitten (waar Riet terecht ook enige zorgen over uit).

@ Hendrikje,
ik had de regels van Jaap goed gelezen, en daarom begreep ik het metrum niet.

@ Jaap, in jouw gedicht zit wel een bepaalde regelmaat. 1 - 3 - 5 en 2 - 4, waardoor het niet rommelig is. Is er wel een metrum dat past in deze vorm? Ik heb net even met Google gezocht naar andere voorbeeldgedichten, maar ik kan niets vinden.

Dag Jaap,

Een vraag: r 5 is identiek aan r. 1. Geldt dat inclusief woorden die hetzelfde klinken maar anders worden geschreven, zoals ligt-licht?

c.a.
Frits

De zon blijft eeuwig rijzen
En zorgt voor leven met zijn licht
Dat soms vergaat tot schaduw
Die nooit op vaste plekken ligt:
De zon blijft eeuwig reizen

Dag Frits, Hendrikje, John,

Met betrekking tot de eis "regel 5 is identiek aan regel 1", bedenk ik naar aanleiding van jullie opmerkingen dat een "voorschrift" wel een functie moet hebben. En als door een klankverandering toch de "geest van de vorm" overeind blijft, zou die eis dan wel wat rekkelijk kunnen worden opgevat.
Veel belangrijker zijn in de "geest van de vorm" het typische haiku-begin, de vormvastheid, het rijmschema en daarbij een sterke overeenkomst tussen regel 5 en 1 die door regel 4 wordt "gescharnierd".
Je bedenkt al spelend een vorm en kijkt of deze leuk is en een functie heeft om een bepaald humoristisch effect te bewerkstelligen. Die gooi ik dan maar eens in de groep om te kijken of het aanslaat of niet. Daarbij kan een vorm zich misschien ook wel ontwikkelen. Dat laat ik dan maar een beetje los. Daarom heb ik er bij het tweede vers van John ook geen opmerking over gemaakt.
Die klankovereenkomst zou dan op zich genoeg moeten zijn voor het effect. Wel is het zo dat in het vers van Frits de haiku-lettergreepeis niet wordt gevolgd. Dat vind ik persoonlijk een grotere inbreuk dan het spelen met eendje-eentje en rijzen-reizen.

Groeten,

Jaap

Dag Riet,
Het is een beetje een gek geval. Het lijkt wat op een dactylus met glijdend rijm.
Maar er zijn op dit forum mensen met een betere kennis van de theorie. Misschien is het ook wel onfatsoenlijk op HVV om deze constructie te gebruiken.
Groeten,
Jaap

Dag Jaap,

Als ik ermee ga oefenen, weet ik in ieder geval dat een dactylus met glijdend rijm gebruikt mag worden. Overigens vind ik haikukiah een leuk bijna-palindroomwoord.

Groeten,
Riet

Uitblinker

Een zonsondergang
Plots zie je in het donker
Een supernova
Een ster sterft in geflonker
Een zonsondergang