Welkom, Gasten
Gebruikersnaam: Wachtwoord: Onthoud mij
Scherpe stellingen

Onderwerp: Wat moeten we met "terug"?

Wat moeten we met "terug"? 11 mei 2024 17:39 #1

  • Niels Blomberg
  • Niels Blomberg's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Schoonschrijver
  • Berichten: 2509
  • Ontvangen bedankjes 2025
"Terug" is een doodnormaal Nederlands woord dat op twee manieren kan worden uitgesproken: trug en turrug.
Nu leidt dit in het dagelijks leven niet tot problemen, maar vormvaste dichters dienen te weten of het gaat om een een- of tweelettergrepig woord. Er zijn diverse standpunten mogelijk.

Standpunt 1: in een vormvast gedicht dient men "terug" te lezen als turrug
Eigenlijk staat hier: spreek het uit zoals het wordt gespeld.
John de Rooy huldigt dit standpunt: "Het is [...] in het Nederlands een woord met 2 lettergrepen. Er is niets op tegen om het te gebruiken zoals jij doet [NB = gebruiken als 1 lettergreep] maar spel het dan als t'rug."
Het gebruik van elisie is inderdaad voor de hand liggend bij dit standpunt.

Standpunt 2: in een vormvast gedicht dient men "terug" te lezen als trug
Hier wordt de eenlettergrepige vorm beschouwd als de standaard.
Als uiterste consequentie moet in dit geval de lezing met 2 lettergrepen worden beschouwd als epenthesis en worden geschreven als turrug (vergelijk: mellek).

Standpunt 3: in een vormvast gedicht kan men "terug" te lezen als turrug of trug
Er zijn nu eenmaal twee toegestane uitspraken, dus kun je in je gedicht beide gebruiken. De lezer begrijpt uit het metrum wat wordt bedoeld.

Ik huldig standpunt 3, maar wel met de aantekening dat ik de eenlettergrepige interpretatie prefereer omdat dat volgens mij de gangbare uitspraak is.

Overigens ben ik in de afgelopen jaren het woord "terug" gaan mijden vanwege bovenstaand gedoe.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.
Bedankt door: Maarten van Petersen

Wat moeten we met "terug"? 11 mei 2024 18:11 #2

  • monnhauser
  • monnhauser's Profielfoto
  • Offline
  • Zeer gerenommeerd forumlid
  • Berichten: 229
  • Ontvangen bedankjes 339
Ik huldig standpunt 3, en je oproep deed me denken aan dit aardigheidje van Jaap Bakker dat hij hier ooit publiceerde (29 december 2021).

Jaap Bakker schreef :
Onderstaande spielerei kwam in mijn gedachten naar aanleiding van de discussie over rijkrijm en lettergreepindeling.

Ik ging naar de kraker,
had last van mijn rug
en kwam na zes sessies
herboren terug

Ik ging naar de kraker,
had last van mijn rug,
maar kwam na zes sessies
verongelijkt terug

Je ziet in het tweede voorbeeld dat de eerste lettergreep van het slotwoord dusdanig wordt weggedrukt dat er nauwelijks sprake kan zijn van rijkrijm.
Enjambeert niet!
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.
Bedankt door: Maarten van Petersen

Wat moeten we met "terug"? 11 mei 2024 18:43 #3

  • Remko
  • Remko's Profielfoto
  • Offline
  • Admin
  • Berichten: 59
  • Ontvangen bedankjes 96
In luli 2011 ontstond er al discussie op dit forum of je 'terug' als tweelettergrepig of eenlettergrepig woord in je vers kon of mocht beschouwen. Lees maar eens voor de aardigheid het draadje 'Monotreta' met die17 reacties (te vinden in de index onder Momtetra's ; linken lukt even niet) er maar eens op na
Sindsdien leek er al ccnsensus te bestaan dat beide mogelijkheden gebruikt kunnen worden, al naar gelang het toegepaste metrum van een gedicht.
Laatst bewerkt: 11 mei 2024 18:45 door Remko.
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Wat moeten we met "terug"? 11 mei 2024 19:23 #4

  • Maarten van Petersen
  • Maarten van Petersen's Profielfoto
  • aanwezig
  • Forumgod
  • Plezierdichter sinds 1983
  • Berichten: 1107
  • Ontvangen bedankjes 3029
Nou kijk aan, zoals Remko bevestigd en ik al vermoedde is die terug-discussie hier dus al vaker gevoerd. Geen verrassing.
Uit de opties van Niels huldig ik dus ook Standpunt 3.
Maar wel met deze aantekening: ik vind dat je wel consequent moet zijn.
Sommige dichters (zoals John) gebruiken terug consequent als 2 lettergrepig woord. Ik en anderen gebruiken het consequent zoals we het uitspreken, als trug dus. Beide standpunten prima.
Maar ik begrijp het eigenlijk niet als je het de ene keer zus en de andere keer zo gebruikt, al naar gelang je dat beter uitkomt gezien het metrum.
Dat vind ik tikje inconsequent danwel gemakzuchtig.

Ook het woordje mijden omdat het evt gedoe kan opleveren, is niks voor mij. Maar ieder zo z'n eigen standpunten natuurlijk.
Nu twee co-creatie wielertopobundels verkrijgbaar: www.bravenewbooks.nl/tourdehenk
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Wat moeten we met "terug"? 11 mei 2024 19:53 #5

  • Niels Blomberg
  • Niels Blomberg's Profielfoto
  • Offline
  • Forumgod
  • Schoonschrijver
  • Berichten: 2509
  • Ontvangen bedankjes 2025
Dag Remko,

Bedankt voor het zoeken. Hier is de link: www.hetvrijevers.nl/index.php/forum/50-M...etras/3983-monotetra
Goed om te lezen dat ik na bijna 13 jaar nog steeds dezelfde mening heb.
Ik ben erg tevreden met de conclusie van mijn jongere ik: "Plezierdichten en gemiereneuk zijn al sinds jaar en dag met elkaar verbonden en kunnen ook niet zonder elkaar."
Misschien wordt het weer eens tijd om een monotetra te schrijven.

Groeten
Niels
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.

Wat moeten we met "terug"? 12 mei 2024 19:31 #6

  • Steven van der Burg
  • Steven van der Burg's Profielfoto
  • Offline
  • Zeer gerenommeerd forumlid
  • De rijmende rijder
  • Berichten: 167
  • Ontvangen bedankjes 319
Geheel terzijde, maar het schiet me nu te binnen...
Ik heb er een tijdje lol in gehad 'Zandlopers' te maken. Dat waren acrostichons die bestonden uit louter eenlettergrepige woorden: per regel een minder en na de helft een meer. Zoals, en hierin komt terug t'rug:
Zandloper van een kampioen

Te snel, te hoog
en te sterk
voor de
rest
en
dan roept
een nar: En
nu eens te rug!

In mijn eigen voordeel zeg ik erbij dat er ook mensen zijn die uit verveling de stad ontsieren met graffiti...
Alleen ingelogde leden kunnen reageren.
Bedankt door: Bart Adjudant
Tijd voor maken pagina: 0.260 seconden

Log in

Gebruikersnaam en wachtwoord:

Zoeken

Forum Recent

Uit het archief

Wraak voor bekeuring in Utrecht

arm Utrecht, grauwe stad beneden middelmaat
waar een van God verlaten toren staat

een tergend, stervend centrum, bijna doodverklaard
de duivel  loopt er traag een vloekend rondje om de kerk
je blinde schepper kreeg zijn loon op stinkend Galgenwaard

je bent de zweer en bochel van de Heuvelrug
vervuild museum van het lijden van de mensen
vol trieste stumpers die hun tranendal verwensen
zo onbeholpen, moedeloos en stug

een roestig knelpunt voor  verdwaalde sleetse treinen
de reiziger blijft angstig, doch verstandig, steeds aan boord
hij wil beslist niet in jouw stadswoestijn verdwijnen
bevreesd voor enge ziektes en voor moord
die dreigen in de aardse hel van Catharijne


Lees meer over het domsonnet