Beste plezierdichters,
Misschien is deze vraag een open deur in deze gemeenschap, maar zie in dat geval mijn vraag maar als een uiting van onwetendheid van een nieuwkomer
Hoe zit het me het gebruik van een apostrof in light verse? Is dat wel of niet gebruikelijk en is daar consensus over?
En wanneer dit 'not done' is, wat is daarvan de reden?

Dank en groet,

Han Marinus

Dag Han,

ik vermoed dat je bedoelt wanneer er een elisie plaatsvindt vanwege het metrum? Dit wordt ook wel metri causa genoemd.

Zoals Kloos dat vaak gebruikte in zinnen als:

Toen 'k dorst met stamelenden mond te zingen
'k Zeg thans Mijzelven en Diens groote Deugd.
Klonk 't en weerklonk door verre gang en poort

Ik geloof niet dat deze kwestie al eerder besproken is hier, maar ik vermoed dat de meeste gebruikers op dit forum het liever niet gebruiken. Het valt wat mij betreft in dezelfde categorie als rijmen op een eigennaam en het gebruiken van opvulwoordjes (echt, heus): ik vind het een zwaktebod. Persoonlijk gebruik ik dergelijke elisies nooit. Dan maar geen gedicht.

(Ik gebruik wel eens m'n als ik ook mijn had kunnen schrijven, maar dat is geen voorbeeld van metri causa, aangezien beide schrijfwijzen als één lettergreep worden uitgesproken. Het lijkt me niet dat de vraag daarover gaat.)

Beste Han,

Een aparte vraag! Ik kan me niet herinneren dat die ooit op het forum is gesteld.
Aangenomen althans dat je de apostrofe bedoelt en niet de apostrof, het weglatingsteken...

(Wat het laatste betreft: elisies zijn toegestaan, mits je er schaars gebruik van maakt. In de Handreiking www.hetvrijevers.nl/index.php/handreiking wordt dat aangestipt.)

Ik zou geen redenen kunnen bedenken waarom een apostrofe - de aanspreekvorm waarbij niet een lezer of het publiek wordt aangesproken - maar een abstract iets of instantie - 'not done' zou zijn. Een heerlijk instrument met pathos is het om in lyrische en ook lichtvoetige taalsituaties in te zetten. Leopold, Achterberg en Gorter deden dat: O welkom schone dageraad, O kern, hoe ben ik u nabij.

Ik kan zo gauw geen lichtvoetige voorbeelden bedenken maar dit borrelt instant op:

O forum van lichtvoetigheid,
Ik lijd omdat een dichter lijd

Hartelijke groet,
Inge

Dank Inge en Monnhauser,

Ik bedoelde inderdaad de elisie, het weglatingsteken. Niet of met mate gebruiken, begrijp ik van jullie. Dank nogmaals!

Han

Dag Han,

Ik gebruik met enige regelmaat elisie. Mijn criterium is dat het normale spreektaal moet zijn: 't is, aan 't, and're, ongeloof'lijk. Ik doe het wel met mate en gêne.

Groeten,
Niels

Dag Niels,

Hartelijk dank voor je duidelijk (en eerlijke ) antwoord.
Ik heb, met de antwoorden van Inge, Monnhauser, de verwijzing naar de ‘Handreiking’ en jouw antwoord zo wel een duidelijk beeld: niet doen of hooguit met mate. De toevoeging met betrekking tot het gebruik in gewone spreektaal lijkt me ook een hele redelijke.
Ik heb nog wat in diverse dictbundels gekeken. Ik zag dat Paaltjes er nog veel gebruik van maakte. O’Mill en Zonderland deden het niet veel (maar waren vaak minder streng met het metrum). Wilmink en Zuiderveld gebruiken het wel, maar zeer spaarzaam, en voor zover ik heb gezien, gebruikt Stip het nergens.
Ik snap dat ook wel: een elisie is vaak een zwaktebod om een of ander metrumprobleem op een makkelijke manier op te lossen en het is voor veel plezierdichters hun eer te na om die makkelijke weg te kiezen. Hetzelfde geldt dan ook voor opvulwoordjes.

Nogmaals dank.

Groet en goeds,

Han

Ha dag Han,
Allereerst welkom op deze webstek.
Wil je werk'lijk apostroffen horen knett'ren?
Lees dan J.A. dèr Mouw.
Voorbeelden: neerlandistiek.nl/2020/06/verzen-van-kri...an-andreas-der-mouw/
Groet, Ben

Dag Han,

Je brengt tussen neus en lippen door opvulwoordjes ter sprake
Ook hier geldt wat mij betreft, dat het moet klinken als normale spreektaal. Woordjes als toch, wel en ook vermijd ik alleen als ze een geforceerde zin opleveren d.w.z. als de lezer meteen doorheeft dat het uitsluitend gaat om metrumvulsel. Ik lees de zin vaak hardop om de mate van geforceerdheid te horen.
Het is dus niet zo, dat ik opvulwoorden geheel vermijd. Ik vraag me af of dat wel kan in metrische gedichten.

Groeten,
Niels

Wat Niels schrijft, is een prima criterium, dat ik zelf ook hanteer: een vers moet natuurlijk klinken (en dus niet te gekunsteld zijn). De beste toets daarvoor is inderdaad hardop voorlezen. Een goed gekozen opvulwoordje of elisie is dan wat mij betreft prima.

Dank weer Niels. Heel helder.
Groeten, Han

Dank Cristian,
Ja, lijkt me een goed en duidelijk uitgangspunt,

Dank en groet,
Han