Het Nederlandse ollekebolleke is een door Drs. P verbeterde versie van de Amerikaanse Higgledy piggledy. Het Amerikaanse higgledy piggledy heeft een aantal regels die onzinnig zijn, zoals de eis dat het met een onzinuitroep begint. Bij de Nederlandse variant zijn die gewijzigd. 

Het ollekebolleke telt twee strofen van elk vier regels. Het verplichte metrum is de dactylus. Dat houdt dus in: één beklemtoonde lettergreep en vervolgens twee onbeklemtoonde, zoals in het woord 'ollekebolleke'. Elke strofe telt zeven dactyli, plus één extra beklemtoonde lettergreep op het einde. Regel 4 en 8 moeten rijmen. Regel 1 bevat een motto, kreet, uitroep o.i.d.  Regel 2 geeft min of meer het onderwerp en moet zelfstandig leesbaar zijn, maar mag wel doorlopen in de volgende regel.
Dus wel:

Uitroep, vraag, enzovoort
Slechte beslissingen
Waren het kenmerk enz.


Maar niet:

Uitroep, vraag, enzovoort
Slechte beslissing die
Kenmerkend was voor enz

Verder moet regel 6 bestaan uit een zeslettergrepig woord met de hoofdklemtoon op de vierde lettergreep. Enjambementen komen alleen voor tussen de regels 3 en 4, en tussen de regels van de tweede strofe. In de regels 3, 4, 7 en 8 is een vrijere regelval toegestaan als daar esthetische of inhoudelijke redenen voor zijn. 

Rijmschema

xxxa xxxa


Overige informatie

Het ollekebolleke vereist geduld, techniek en een goed zeslettergrepig woord. Het ollekebolleke heeft een zelfde verslavend karakter als de limerick. De versvorm werd dan ook binnen korte tijd razend populair. Het metrum en het zeslettergrepige woord vormen de basis van het ollkebolleke en als er een fout in het metrum zit, is het ollekebolleke hopeloos verloren. Toch verschijnen er op internet tegenwoordig achtregelige gedichten in heel andere metrums die ollekebollekes worden genoemd.


Meer informatie

Zie 'Versvormen, leesbaar handboek', Drs. P, Uitgeverij de Stiel, Nijmegen 2000

Zie ook de relevante discussie op het forum (dd. 2022) over het gebruik van koppeltekens en namen/hoofdletters in het ollekebolleke op het forum:
http://www.hetvrijevers.nl/index.php/forum/7-Scherpe-stellingen/18153-samenstellingen-met-eigennamen-in-het-ob#42751:


Ook Wikipedia geeft een gedegen omschrijving: nl.wikipedia.org/wiki/Ollekebolleke_(dichtvorm)


Voorbeeld

Gonnoroe

Jeuk in m'n onderlijf
Klein puberteitsprobleem
Volgens de dokter
Door ernstige nood
 
Na diens remedie, een
Prostitueebezoek
Werd het gekriebel
Juist dubbel zo groot!
 
(Quirien van Haelen, uit Vader & Zoon)

 

Log in

Gebruikersnaam en wachtwoord:

Zoeken

Forum Recent

Uit het archief

Wraak voor bekeuring in Utrecht

arm Utrecht, grauwe stad beneden middelmaat
waar een van God verlaten toren staat

een tergend, stervend centrum, bijna doodverklaard
de duivel  loopt er traag een vloekend rondje om de kerk
je blinde schepper kreeg zijn loon op stinkend Galgenwaard

je bent de zweer en bochel van de Heuvelrug
vervuild museum van het lijden van de mensen
vol trieste stumpers die hun tranendal verwensen
zo onbeholpen, moedeloos en stug

een roestig knelpunt voor  verdwaalde sleetse treinen
de reiziger blijft angstig, doch verstandig, steeds aan boord
hij wil beslist niet in jouw stadswoestijn verdwijnen
bevreesd voor enge ziektes en voor moord
die dreigen in de aardse hel van Catharijne


Lees meer over het domsonnet